گردشبان (gardeshban.ir) : چشمه سلیمانیه قدمتی سه هزار ساله دارد و ابنیه های موجود در آن متعلق به دوره شاه سلیمان صفوی است. این چشمه با عبور از جنوب باغ فین زیبایی و آبادانی را برای این باغ و زمین های کشاورزی و باغهای منطقه فین کاشان به همراه دارد.
چشمه سلیمانیه به همراه موزه، حمام ها، شاهنشین ها و حوض خانه ها مجموعه باغ تاریخی فین را تشکیل می دهند که سالانه پذیرای بیش از یک میلیون گردشگر داخلی و خارجی است.
چشمه سلیمانیه در ضلع جنوب شرقی باغ تاریخی فین کاشان واقع گردیده و فاصله آن تا مرکز شهر شش کیلومتر است و در واقع جزو قنوات است. چشمه سلیمانیه مهم ترین منبع آبی زراعی و باغی دشت حاصلخیز فین است که از دل صخره های کوه «دندانه» و «هفت کتل» واقع در جنوب غربی کاشان می جوشد و در جوار باغ تاریخی فین ظاهر می شود. این چشمه علاوه بر باغات فین بزرگ و کوچک دشت حسن آباد، لتحر، دروازه فین را نیز مشروب می کند.
آب چشمه سلیمانیه که با دانش و تکنیک سنتی و بومی بین باغات و مزارع فین و کاشان تقسیم می شود، در رونق اقتصادی منطقه نقش بسزایی دارد که از چند منظر درخور توجه است: از تولید محصول زراعی و باغی گرفته تا تاثیر جریان آب در سرسبزی منطقه فین و لطافت آب و هوا که باغات و معابر اصلی در حوالی باغ فین را به تفرجگاه مبدل کرده است؛ بطوریکه ماندگاری باغ تاریخی فین روزانه هزاران نفر گردشگر را به این منطقه جذب می کند. برای بهره برداری باغداران و زارعان، از دیرباز با دانش و تکنیکی خاص، حقابه بین کشاورزان تقسیم می شده است.
در واقع، نوبت آبیاری و تقسیم آب و وجود تقسیم گاهها در مسیر جریان آب، نوعی دانش بومی است که ریشه در خلاقیت، ابتکار و ذوق گذشتگان دارد. دانش نظام آبیاری امروزه حکم قانون و مقرراتی دارد که همگان موظف اند از آن تبعیت کنند.
این چشمه که از قناتهای منطقه است، تعداد چاه های آن از مادر چاه تا مظهر قنات به ۱۴ حلقه می رسد. آبدهی قنات بسیار بالاست و حدوداً به ۳۵۰ لیتر در ثانیه می رسد و ازطرفی مظهر قنات به نحوی است که به نظر می رسد آب از زمین می جوشد، از اینرو به چشمه معروف شده به خصوص آنکه در زمان صفویه اقدام به فضاسازی چشمه گردیده است.
هر جوی ۱۴ شبانه روز گردش می کند و هر روزی یک طاق و هر شبی را یک طاق می گویند و هر طاق ۷۵ سرجه می باشد و هر شش سرجه و ۱/۴ سرجه را یک ساعت نجومی است. (سرجه کاسه ای است از جنس مس و در ته آن سوراخی دارد که روی آب گذاشته می شود و به محض پرشدن در آب فرومی رود و هر ۱۲ ساعت ۷۵ نوبت کاسه مذکور پر شده و در آب فرو می رود.) آب این چشمه فوق العاده صاف است ولی به واسطه داشتن بعضی املاح برای آشامیدن مناسب نیست.
آب چشمه فین به واسطه کیفیتهای خاص خود مانند صافی و پاکی و روشنایی کم نظیر و همچنین کیفیت ثابت و تغییر ناپذیرش همواره مشهور و زبانزد بوده است و طبق نوشته فلاندن «مردم برای این آب عقاید موهوم دارند و می گویند خاصیت طبی دارد».
زمان حفر قنات (چشمه) سلیمانیه را به حضرت سلیمان نبی نسبت می دهند و نظر به اینکه آب قنات مزبور در زمان خشکسالی و پرآبی تقریباً برابر است اهالی عقیده دارند از معجزات پیغمبر نبی می باشد. مورخین عقیده دارند قنات مذکور در زمان هخامنشیان احداث گردیده و آنچه مسلم است، قنات سلیمانیه مربوط به قبل از اسلام می باشد و در واقع شاهرگ حیات منطقه بشمار می رود. شکل گیری تمدن عظیم سیلک کاشان که حداقل قدمت آن به هزاره پنجم قبل از میلاد می رسد، ناشی از وجود آب همین چشمه و امثال است.
علت نام گزاری
نامیدن این چشمه به نام سلیمانیه، منسوب بودن آن به سلیمان پیامبر است. برخی نیز اعتقاد دارند در دوران شاه سلیمان صفوی در اطراف این چشمه صفه یا بنایی ساخته شدهاست، به این سبب آن را به نام سلیمان صفوی چشمه سلیمانیه خوانند.