گردشبان (gardeshban.ir) : آنی (Ani) شهری باستانی در ترکیه و نزدیکی مرز ارمنستان است که محل باقیماندهی چندین کلیسای کهن است. آنی در استان کارس ترکیه است و در مابین سالهای ۹۶۱ تا ۱۰۴۵ پایتخت امپراطوری ارمنستان محسوب میشد. امروزه از این شهر، جز چند بنای مخروبه چیزی باقی نمانده است. این منطقه که به "شهر هزار و یک کلیسا” و "شهر چهل دروازه” نیز معروف بوده، دارای بناهای مذهبی متعدد، چندین قصر و قلعه بوده و زمانی رقیب شهرهای بزرگ زمان خود همچون کنستانتینوپول (استانبول فعلی) و بغداد شمرده میشد.
شهر باستانی آنی
مناظر طبیعی و تاریخ طولانی در شهر آنی دست به دست هم دادهاند و شاهکاری واقعی ساختهاند. در این شهر تا چشم کار میکند مراتع سرسبزی دیده میشود که میان کوهها و رودخانهها احاطه شدهاند. میتوانید ساعتها در این شهر بمانید و مسحور این همه زیبایی شوید. کلیساها و معماریهای به یادمانده از دوران ارامنه از دلایل دیگری هستند که این نقطه از زمین را منحصر به فرد کردهاند.
در زمان حکومت ارامنه این شهر از بناها، آثار فرهنگی و کتابهای ارمنی پر شد و آوازه آن همه جا پیچید. رفته رفته بناها و کلیساهای متعددی با معماری متنوع از سنگ دوف در این شهر ساخته شد؛ چنانچه این شهر به شهر هزار و یک کلیسا شهرت یافت. این شهر باستانی در اثر حمله مغول و وقوع زلزله آسیبهای جدی دید؛ اما با این وجود هنوز تماشایی و منحصر به فرد است.
حمامهای عظیم، کلیساهایی با سبک معماری روم شرقی، کلیسای مریم مقدس از دیگر بخشهای این مجموعه بهشمار میآمده است. اما آنچه به این مجموعه ارزش و اهمیتی خاص میبخشد کتیبههای موجود در کلیساها بوده است که مهمترین آنها یکی مربوط به کلیسای بزرگ مجموعه با ساعت آفتابی بوده است.
تاریخ شهر باستانی آنی
در ابتدا و در روزگاران دور، آنی دژی در استان شیراک محسوب میشد. در سدهی پنج میلادی و در منابع ارمنی نیز به این دژ اشاره شده است. یکی از امیران بزرگ ارمنی به نام آشوت یکم، در اواخر سده ۸ میلادی دژ آنی را از دودمان کامساراکان خرید. از آن زمان آنی رونق بیشتری پیدا کرد و سرانجام در سال ۹۶۱ میلادی بهعنوان پایتخت ارمنستان انتخاب شد.
آشوت سوم اولین کسی بود که با ساخت برج و کلیسا به آنی وسعت داد و جانشینانش هم هر کدام به وسیع کردن این شهر تاریخی کمک کردند. بهطوری که در مدتی کوتاه، این شهر به شهری ثروتمند و باشکوه تبدیل شد، ساختمانها و کلیساهای بسیار در آن ساختند و به شهر هزار و یک کلیسا معروف شد.
نابودی آنی از اواخر سدهی سیزدهم میلادی آغاز شده است. اما سنگنوشتهها و حکاکیهای موجود گویای آن است که آنی تا اواخر سدهی چهاردهم میلادی همچنان پابرجا بوده است. همچنین برخی منابع تاریخی از آن حکایت دارند که تا اوایل قرن پانزدهم میلادی هنوز مردمانی در این ناحیه ساکن بودهاند. از این تاریخ به بعد، منابع تاریخی اندکی در این خصوص وجود دارد و به همین دلیل نمیتوان بهدرستی بیان کرد که بر آنی چه گذشته و چگونه به بیابانی از ویرانههای فراوان تبدیل شده است.