گردشبان (gardeshban.ir) : خانه جواهری از بناهای قاجاری و جاهای دیدنی اصفهان است و در یکی از قدیمیترین خیابانهای شهر قرار دارد. در سال ۱۳۸۶، خانه جواهری توسط سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان به کارگاههای هنرها وصنایع دستی تبدیل شد. فرم خانه جواهری مربعی شکل است و فضاهای معماری در چهار جبهه، حیاط آن را احاطه کردهاند. با بنایی دو طبقه، تزییناتی مانند گچبری، نقاشی، شیشههای رنگی و درهای ارسی از زیباییهای خانه جواهری به شمار میروند.
سرگذشت خانه جواهری
قدمت خانه جواهری به دوران قاجاریه باز می گردد اما تاریخ دقیق آن مشخص نیست. اما با توجه به نوع معماری و فرم مربعی شکلی که برای حیاط آن در نظر گرفته اند، حدس می زنند که مربوط به دوران قاجار است. با توجه به زیبایی این خانه تاریخی در محله دردشت اصفهان، سرانجام در ۲۲ مرداد ۱۳۸۴ خانه تاریخی جواهری را از مالک اصلی خریداری کردند. سپس با شماره ۱۳۰۱۲ به لیست آثار ملی اضافه نمودند تا مورد حمایت و محافظت مستقیم قرار بگیرد.
خانه جواهری اصفهان در سال ۱۳۸۶ پس از مرمت و بازسازی های گسترده، به کارگاه صنایع دستی هنرمندان این شهر تبدیل گردید. بنابراین از سال ۱۳۸۶ کاربری خانه از حالت مسکونی به خانه و کارگاه صنایع دستی دستی هنرمندان تغییر پیدا کرد.
معماری خانه تاریخی جواهری
پلان خانه جواهری اصفهان مربعی است که به خاطر فرم قرارگیری اتاق ها در اطراف آن که در ۴ سمت مختلف هستند به این فرم در آمده است. مدل طاق، تختی و تویزه خانه بسیار دیدنی است.
ضلع جنوبی خانه
در بخش جنوبی این خانه تاریخی، فضاهای بسیار دیدنی مثل تالار را خواهید دید که دید بسیار خوبی نسبت به حیاط دارند و طاقچه های هلالی شکل آن تا چندین ساعت شما را مجذوب خود خواهد ساخت.
ضلع شمالی خانه
بخش شمالی خانه جواهری اصفهان دارای ۳ اتاق با مقیاس یکسان است که اصطلاحا فرم معماری آن را تختی می گویند. حوضخانه را خواهید دید که به نوعی در تقاطع دو ضلع جنوبی و غربی هم است. محل این تقاطع که به فرم ۸ کشکولی است، حوض ۸ ضلعی در وسط آن به چشم می خورد. از بخش شمالی خانه می توانید با پنج دری چوبی بسیار زیبا به بخش های غربی و حیاط خانه راه پیدا کنید. در گوشه شمال غربی این خانه تاریخی هم پلکانی خواهید دید که به ایوان های طبقه دوم راه دارند. اصطلاحا به این فضا، مهتابی می گویند.
ضلع شرقی خانه
ضلع شرقی این خانه تاریخی هم بسیار زیباست. در این بخش تالاری فوق العاده زیبا با اُرسی چوبی سه لنگه را خواهید دید. اتاق های چوبی این تالار با سه دری های خود مستقیما به سمت حیاط هستند. همچنین می توانید از طریق دو ایوان دو سمت تالار هم دید مستقیم به سوی حیاط پیدا کند. روبروی تالار ضلع شرقی چشمتان به حوض مستطیلی خواهد خورد. کاربرد این حوض این است که موقع گردش هوا، جریان هوا خنک گردد تا هوایی خنک وارد سرداب زیر تالار و اتاق های اطراف بشود.
ضلع غربی خانه
سرای هنرهای صنایع دستی و هنرهای سنتی در بخش غربی این خانه تاریخی است. تقریبا می توان گفت که ساختار ضلع غربی را به شکل، قرینه ضلع شرقی ساخته اند اما تفاوت هایی هم دارند. در ضلع غربی، اتاق پنج دری چوبی در وسط قرار گرفته و اتاق های سه دری در اطراف آن هستند.
خانه جواهری اصفهان دو طبقه است که طبقه دوم با بهار خواب پذیرای شماست. دو سمت بهار خواب طبقه دوم خانه جواهری، دو اتاق بسیار زیبا و سنتی خواهید دید. در فضای رویی کوچه که جنب خانه قرار گرفته، تالار مجزا با نمای پنج دری خواهید دید. اگر بخواهید از اینجا به ضلع غربی خانه بروید، می توانید از دو درب اطراف ارسی پنج دری کمک بگیرید.