گردشبان (gardeshban.ir) : شهر دوگُنبَدان يکي از شهرهاي شهرستان گچساران در استان کهگيلويه و بويراحمد است. اين شهر مرکز شهرستان گچساران است. مردم دوگنبدان به گويش لري جنوبي صحبت ميکنند و گويش لري اين منطقه با لري بختياري و لري فيلي (در استان لرستان) تفاوتهايي دارد.
شهر دوگنبدان در ناحيه گچساران در منتهي اليه مناطق نفت خيز ايران قرار گرفته است. منطقه نفتي گچساران از نواحي قديمي و مشهور صنعت نفت ايران به شمار مي آيد.
از چگونگي نامگذاري و پيشينه تاريخي اين شهر اطلاعات دقيقي در اختيار نيست ولي طبق نظريه باستان شناسان و پژوهشگران در قسمتهاي شرقي و غربي آثار باقيمانده از دو گنبد قديمي وجود دارد. به علت وجود همين دو گنبد در اين ناحيه نام دوگنبدان براي اين شهر انتخاب گرديده است.
پل خیری و محمد خان گچساران
این اثر در تاریخ ۳ اسفند ۱۳۷۷ با شماره ثبت ۲۲۰۷، بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. در کنار راه ارتباطی گچساران به دهدشت و ۵۰ کیلومتری شمال غرب گچساران، پل عظیمی از دوره اسلامی باقی مانده که به پل «خیری و محمدخان» معروف است. پل مذکور روی رودخانه خیرآباد ایجاد شده که به احتمال زیاد در دوره اسلامی و پس از تخریب پل در دوره ساسانی ساخته شده است. پل خيری و محمد خان در ۴۰۰ متری چهارطاقی خيرآباد و با ۱۳۰ متر طول و ۷ دهانه است كه قسمت بيشتر آن در سمت غرب رودخانه و در خاک خوزستان واقع شده است.
چهارطاقی خیرآباد
یکی از جاذبههای گردشگری تاریخی در شهرستان گچساران، بنایی است تاریخی که در فاصلهی ۵۰ کیلومتری از این شهرستان قرار گرفته و به نظر میرسد که دارای قدمتی متعلق به دوران حکومت ساسانیان است. این بنای کهن که به نام «چهارطاقی خیرآباد» شهرت یافته است، بهرهمند از معماری اصیل و کاملا ایرانی است که میتوان آن را نمادی از سیاست، مذهب و نوع حکومت دوران خویش در نظر گرفت. اثری کهن که در روستای «ده ناصر» استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده و همانند سندی ارزشمند، از تاریخ، فرهنگ و تمدن ایران زمین است.
گنبد لیشتر
گنبد لیشتر در گچساران، گوشه ای دیگر از تاریخ را بر دوش می کشد. قسمت بالای گنبد به سان کلاهخود های جنگی سربازان است بادهای گرم و تند با برخورد به این گنبد رام و آرام مسیر تفرج خود را پیش می گیرند. گنبد لیشتر یکی از بناهای دوران سلجوقی است که از دل تمدن و معماری عصر خود سر برآورده است. چینش هنرمندانه سنگها و مهندسی قابل توجه ساخت این گنبد، آن را به گنبدی ماندگار در اعصار و دوران ها تا عصر معاصر کرده است. فاصله این اثر تاریخی تا گچساران ۲۰ کیلومتر می باشد.
روستای دیل
باید بگوییم که جاذبه های گردشگری گچساران تنها به اینجا ختم نمی شود. بلکه مراکز تفریحی و روستاهای خوش آب و هوای این شهر نیز مرکز توجه و تفرج گردشگران قرار گرفته است. با این اوصاف روستای دیل از دیگر مکان های دیدنی گچساران است که دارای هوایی مرطوب و طبیعتی سرسبز می باشد. این روستا در ۲۷ کیلومتری شمال غرب گچساران قرار گرفته است. این روستا خود دارای آثار تاریخی متعددی می باشد. از جمله آنها می توان به تنگ آسیاب، تکیه و قلعه برج اشاره نمود.
روستای مارین
روستای زیبای مارین در شمال شهر گچساران قرار دارد. روستای مارین در ۳۶ کیلومتری شمال شهر گچساران و ۱۹۸ کیلومتری جنوبشرقی یاسوج مستقر است.روستای مارین یکی از روستاهای تاریخی ایران است؛ اکثر خانههای روستا، معمولا رو به جنوب ساخته شده و در ساخت آنها از سنگ، خشت، گل، آجر و تیرهای چوبی استفاده شده است. کوچههای روستا، پهن و قابل دسترسی هستند، به طوری که وسایط نقلیه به راحتی میتوانند در روستا تردد کنند. خانه باغهای روستا، بر زیبایی فضای عمومی روستا افزوده است. جاذبههای گردشگری روستای مارین به دلیل شرایط مساعد اقلیمی و چشماندازهای بینظیر طبیعی، همه ساله گردشگران و طبیعتدوستان بسیاری را به سوی خود جلب میکند.
امامزاده بیبی حکیمه خاتون(س)
مرقد و زیارتگاه امامزاده بیبی حکیمه خاتون(س) دختر بلافصل امام هفتم موسیبنکاظم(ع) در ۸۱ کیلومتری و جنوب گچساران در ضلع شرقی روستای بیبی حکیمه از توابع و روستاهای این شهرستان، حد فاصل بندر گناوه به مرکز گچساران (دوگنبدان) در میان تنگهای بزرگ و طولانی قرار گرفته است.این مرقد مقدس در فضایی تقریبا دایرهای شکل قرار گرفته است که در اصل فضایی باز و طبیعی بوده که در عمق کوهستانی صعب العبور و منحصر به فرد ایجاد شده است به گونهای که سقف آن به شکل ناهمواری سنگتراشی شده و دیوارههای آن با سیمان زبرهکاری شده است.آرامگاه بیبی حکیمه (س) دقیقا در نقطه مرکزی و وسط دایره قرار نگرفته و بیشتر به سمت شمال رفته است که در کنار این آرامگاه، قبر دیگری وجود دارد که بر اساس روایات معتبر این محل به گلگل خاتون کنیز با نجابت و وفادار بیبی حکیمه (س) است.
دیدنی های دو گنبدان
منطقه ی حفاظت شده کوه خامین
این منطقه در شرق گچساران و دوگنبدان و در فاصله ی ۳۰ کیلومتری از این شهر واقع شده است. کوه خامین دارای انواع پوشش گیاهی و جانوری با ارزش می باشد. این منطقه در سال ۱۳۷۸ به یک منطقه ی حفاظت شده تبدیل شده است. البته آب و هوای کوه خامین بسیار مطبوع است و دارای آب و هوای نیمه مرطوب و کوهستانی می باشد. شما می توانید با عبور از کوه خامین که یکی از جاذبه های گردشگری گچساران محسوب می شود، از این طبیعت زیبا و دست نیافتنی آن لذت ببرید. البته در این منطقه فضایی برای گردشگران و بازدیدکنندگان به عنوان تفرجگاه در نظر گرفته شده است که شما می توانید در این ناحیه از جاذبه های گچساران استفاده کنید.
آبشار گنچ بنار
این آبشار که از جمله جاذبه های گردشگری گچساران به شمار می آید در فاصله ۷ کیلومتری شمال گچساران واقع گردیده و ۳۰ متر ارتفاع دارد. در این منطقه آب و هوا بسیار خنک و مطبوع می باشد. این آبشار از کوه های خائیز سرچشمه می گیرد و همه روز و به خصوص در ایام تابستان گردشگران و طبیعت گردان بسیاری به منظور استفاده از طبیعت زیبا و جذاب این منطقه که یکی از بی نظیرترین جاذبه های گردشگری گچساران به شما می رود، وارد این منطقه می شوند.
آبشار کیوان لیشتر
در ۲۵ کیلومتری شهرستان گچساران در منطقهی لیشتر از توابع این شهرستان و در نزدیکی روستایی به نام «هفت چشمه»، یکی دیگر از جاذبههای طبیعی و بسیار زیبا قرار گرفته است که در بسیاری از ایام سال، پذیرای جمع زیادی از گردشگران و علاقهمندان به طبیعتگردی است. «آبشار صخرهای کیوان لیشتر» نام این پدیدهی زیبای طبیعی است که با شکل پلکانی از ۷ آبشار کوچک تشکیل شده و در محل اتصال دو رودخانهی «دره تنگ درک» و «دره سور»، ایجاد میشود. ساختار پلکانی بودن این آبشار تماشایی، استخرها و برکههایی بسیار زیبا را ایجاد کرده است که زیبایی دو چندانی به این منطقه بخشیده است.