گردشبان (gardeshban.ir) : حمام گلشن (Golshan Bathhouse) بنایی متعلق به دوران قاجار است که در محله میدان لاهیجان و در مقابل مسجد جامع لاهیجان و بقعه چهارپادشاهان قرار دارد.
این حمام که در زمان فتحعلیشاه احداث گردید، در گذشته دارای خزینهها و حوضچههای متعددی بود ولی به دلیل امتداد خیابان، امروزه تنها نیمی از آن پا بر جاست. حمام گلشن در سال ۱۳۳۴ به ثبت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران رسیده است. حمام گلشن بیش از ۱۵۰ سال قدمت دارد.
در آن زمان که استفاده از حمامهای داخل خانه در شمال کشور بندرت معمول بوده و فقط شاهزادگان و امرا و حاکمان صاحب منزلی بودند که دارای حمام بود لذا بنا بر ضرورت گرمابه گلشن لاهیجان در سطح وسیع و با عظمت و زیبایی خاصی ساخته شد. این گرمابه دارای دو سربینه (رختکن) بود؛ قسمت اول که ورودیهای حمام به آن متصل بوده محل استفاده افراد معمولی و سربینه دوم که کوچکتر و از نظر ارتباط با هوای آزاد و سرد بیرون در امان بیشتری بود مربوط به افراد ثروتمند بوده است.
معماری و ساختار
این حمام با وسعت تقریبی 1840 مترمربع شامل دو بخش عمومی مردانه و زنانه است و دارای سه بخش سربینه (با تزئین ازاره با کاشیهای هفت رنگ و حوض سنگی) میاندر و گرمخانه (که ستونهای سنگی و تاقهای جناغی چشمگیری دارد) است.
فضاي داخلي حمام يك 8 ضلعي نامنظم است كه 8 ستون دايرهاي شكل سنگي به ارتفاع 5/1 متر سقف گنبدي و آجري آنرا سرپا نگه داشته و گوشهها مقرنس كاري كاربندي شده است، حمام در 4 ضلعي اصلي داراي 4 شاهنشين است و دو اطاق 8 ضلعي در دو ضلع ديگر قرار گرفته است.
اين گرمابه به خاطر مرطوب بودن محل بالاتر از سطح زمين ساخته شد و جهت آبرساني از چاه استفاده ميشد به اين صورت كه چاه آبي به صورت نيمه عميق حدود 10 متر در كنار گرمابه زده شده و سپس از آن چاه آب به بالاي حمام توسط يك نفر كشيده شده (البته به كمك چرخ چاه) و در داخل يك حوضچه ريخته ميشده و از آنجا به مخازن مختلف هدايت ميشده است.
چطور به حمام گلشن برویم؟
حمام گلشن لاهیجان در میدان وحدت (چهار پادشاه) و محله میدان واقع شده است. در تقاطع خیابان شهید کریمی و سردار جنگل محله ای با بافت تاریخی قدیمی را می بینید که به محله میدان مشهور است، حمام گلشن مقابل مسجد جامع لاهیجان و بقعه چهار پادشاه قرار دارد.
با دیدن حال و روز دیوارهای بیرونی حمام گلشن که نتیجه بازسازی این دوره است از دیدن حمام گلشن لاهیجان منصرف نشوید. این بازدید شاید حتی نیم ساعت نیز طول نکشد، چون در واقع چیز زیادی از حمام نمانده و زیبایی های آن هر روز کم رنگ تر می شود.
این اثر تاریخی و قدیمی از آثار ارزشمند لاهیجان بوده که شورای اسلامی شهر در طول سالهای گذشته همواره درصدد بهسازی و مرمت آن بوده است و متاسفانه عدم توجه و همکاری لازم از سوی مسئولین میراث فرهنگی باعث شد که این اثر تاریخی هر روز بیشتر از گذشته فرسوده و تخریب شود.