عمارت دیوانخانه قوام ملکی؛ یادگار کریمخان زند در شیراز+ عکس

صفحه نخست / عمومی

عمارت دیوانخانه قوام ملکی؛ یادگار کریمخان زند در شیراز+ عکس

کد خبر: ۵۸۲۷۳

تاریخ انتشار : يکشنبه ۲۴ ارديبهشت ۱۴۰۲-1402 February 24

شیراز یکی از شهرهای زیبا و کلان ایران و مرکز استان فارس می باشد که واسطه تاریخ پر فراز و نشیبش دارای مکان های دیدنی و تاریخی و فرهنگی زیادی که آوازه جهانی دارد سالانه پذیرای گردشگران خارجی و داخلی زیادی است . این شهر در منطقه ای کوهستانی قرار گرفته و دارای آب و هوای معتدل می باشد. شیراز جاذبه های دیدنی و تاریخی بسیار زیادی دارد و یکی از مقاصد برتر گردشگری در ایران است. در ادامه این مقاله عمارت دیوانخانه قوام ملکی را به شما معرفی می کنیم.

عمارت دیوانخانه قوام ملکی یا دیوانخانه وکیل یکی از عمارت‌های تاریخی شهر شیراز می‌باشد. این عمارت در پیرامون ارگ کریم‌خان قرار گرفته ‌است و در گذشته به «عمارت دیوانخانه کریم‌خان زند» مشهور بوده ‌است. عمارت دیوانخانه مربوط به دوره قاجار است و در خیابان 22 بهمن، محله قوام واقع شده است. این اثر در سال ۱۳۵۴ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

تاریخچه

هنگامی که کریمخان زند در سال ۱۱۸۰ هجری قمری شیراز را پایتخت خود قرار داد، مایل بود همانطور که شاه عباس صفوی اصفهان را آراسته بود، شیراز را بیاراید. بدین جهت طرح بناهای مفصل و معظمی از ارگ، مسجد، بازار، سربازخانه، دیوانخانه، قورخانه، میدان مشق و اسب سواری و چوگان را ریخته و دستور ساخت این بناها را صادر کرد. سبک معماری این بناها سبک اصفهانی است. یکی از این مجموعه ها، دیوانخانه کریمخانی می باشد.

این بنا با دیگر بناهای مجموعه کریمخانی،در سال های پایتختی شهر شیراز از سال ۱۱۸۰ هجری قمری تا آخر عمر کریم خان یعنی سال ۱۱۹۳ هجری قمری ساخته شده است. این عمارت در دوره زندیه به عنوان یکی از مراکز سیاسی جهت رسیدگی به امور سیاسی و دولتی شناخته می شد.

معماری

عمارت دیوانخانه شامل تالاری بزرگ می‌شود که دو ستون چوبی در ورودی آن قرار دارند. در گذشته به‌جای این دو ستون چوبی، دو ستون سنگی قرار داشت که توسط آقامحمدخان قاجار به تهران منتقل شدند.

عمارت دیوانخانه، بنایی دو طبقه است که به وسیله دو راه پله، طبقات آن به هم مرتبط می شوند. این بنا از یک ایوان و دو تالار شاه نشین، یک حوض بزرگ و یک حوض کوچک در بخش روبرویی شاه نشین تشکیل شده است.

از ویژگی های مهم عمارت دیوانخانه می توان به تزیینات بسیار نفیس آن مثل انواع گچ‌بری‌ها، مقرنس‌کاری‌ها، نقاشی‌های بسیار زیبا با نقوش حیوان و گیاه و … اشاره کرد، همچنین این خانه زیبا از آجر و سنگ ساخته شده است که گفته می شود سنگ های مرمر آن را از تبریز و یزد به شیراز آورده اند و در ساخت این ساختمان از آن استفاده کردند.

علاوه بر مقرنس ها در فضاهای ذکر شده تزئینات نقاشی بسیار نفیسی در طاقچه ها و سقف وجود دارد که از نقش های گیاهی،گل، مرغ زندی (نوع خاصی در تزئینات مربوط به دوره زندیه) و طلا کاری پوشیده شده است. وجود این تزئینات اهمیت زیادی را به بنای دیوانخانه از نظر ارزش های هنری و تاریخی می بخشد.

سنگ‌های مرمر استفاده شده در دو ستون مرتفع جلوی تالار از همین سنگ‌های معادن شیراز است، همچنین بر روی ازاره‌ها نقوش برجسته‌ای را می‌بینید که دو شیر، دو باز و صحنه جنگ رستم و اشکبوس را نشان می‌دهد که به طرز شگرفی حجاری شده است. معماران ساختمان عمارت دیوانخانه شیراز در ساخت بنا از شیوه آجرکاری دوران زندیه که همان ادامه شیوه آجرکاری دوران صفویه است، استفاده کرده‌اند که شامل تراش دادن و آب شاب کردن آجر و همچنین ساختن نمای کاذب آجری با یک پوسته گچ به صورت آجر نما بوده و به تدریج به سایر نقاط گسترش یافته است. نما سازی صاف و یکدست با بندهای منظم و باریک را باید از ویژگی های دوران صفوی به حساب آورد که در ساخت عمارت دیوانخانه از آن بهره جسته‌اند.