آب‌ انبار سردار بزرگ قزوین؛ بزرگترین آب‌انبار تک گنبدی در ایران و جهان+ عکس

صفحه نخست / عمومی

آب‌ انبار سردار بزرگ قزوین؛ بزرگترین آب‌انبار تک گنبدی در ایران و جهان+ عکس

کد خبر: ۶۰۱۹۳

تاریخ انتشار : شنبه ۲۹ مهر ۱۴۰۲-1402 July 29

آب انبارهای قزوین به علت شیوه ساخت بی نظیرشان، به عنوان مهمترین جاذبه‌های گردشگری این استان به‌شمار میروند. ساخت و وقف بیش از ۱۳۰ بنای شکوهمند و پرهزینه برای انباشت و ذخیره آب در شهری که از دیرباز به کم‌آبی شهرت داشته، افزون بر هزاران آب انبار خانگی و ده‌ها آبگیر کاروانسراهای شهری برای استفاده مسافران، قزوین را امروزه به شهر آب‌انبارها معروف کرده است.

آب انبار سردار بزرگ (Sardar Bozorg Ancient Water reservoir) معروف ترین آب انبار شهر قزوین و بزرگترین آب‌انبار تک گنبدی در ایران و جهان است که در سال ۱۱۹۱ هجری شمسی در محله راه ری شهر قزوین و در خیابان راه‌آهن قرار دارد. ساخته شد. این اثر به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این بنا سازه‌ای دیدنی است که توسط دو برادر به نام‌های محمدحسن خان و محمدحسین خان از سردمداران زمان فتحعلی‌شاه ساخته شده است.

تاریخچه

آب انبار سردار بزرگ همانطور که گفته شد در زمان قاجار احداث شده است. بانیان این آب انبار بزرگ دو تن از سرداران زمان فتحعلی‌شاه بودند. محمد حسن خان و محمد حسین خان، دو سردار شجاع زمان قاجار بودند که در جنگ‌های ایران و روسیه شجاعانه جنگیدند و بعد از جنگ نیز بناهای عام‌المنفعه بسیاری در قزوین ساختند.

گفته می‌شود هر کدام از برادران در شهر قزوین، یک آب انبار در محله‌های مختلف قزوین احداث کردند که یکی در خیابان راه‌آهن و دیگری در خیابان تبریز بود. آب انبار ساخته شده در خیابان راه آهن توسط بردار بزرگ‌تر بود برای همین به نام سردار بزرگ مشهور شد.

ویژگی های بنا

این بنای گنبددار که نمونه‌ای شاخص و منحصر به فرد در ایران به‌شمار می‌رود، دارای گنبدی رفیع و آجری می‌باشد که نورگیرهایی بر بدنه آجری آن تعبیه شده‌ است. این آب‌انبار یک نظام بزرگ و جالب از آبرسانی شهری محسوب می‌شود که حجم مخزن آن بالغ بر سه هزار مترمکعب است.

در دو طرف در ورودی «آب‌انبار سردار»، سکوی سنگی برای نشستن و استراحت وجود دارد و همچنین راه سنگی و هر پله به ارتفاع متوسط ۲۵ سانتی‌متر است که جمعا این آب‌انبار دارای ۵۰ پله سنگی است که به کانالی مشهور به راه شیر منتهی شده که دارای سقف قوسی شکل می‌باشد. ورودی آب‌انبار دارای یک طاق نمای عریض با قوس جناقی و دو پا طاق جانبی به صورت دو طبقه بوده که با آجرکاری و کاشی‌کاری در طرح هندسی آراسته شده‌ است.

سقف داخلی طاق نمای میانی دارای تزیینات آجرکاری همراه با رسم بندی و استفاده از پا باریک‌های تزیینی است که با کاشی آرایش بیشتری یافته‌ است. مخزن آب این بنا مربع شکل است که در ارتفاعی مناسب بر روی آن گنبدی زیبا و رفیع بر پایه مربع شکل ایجاد شده که زیبایی خاصی به‌ فضای آن بخشیده‌ است.

گنبد عظیم آب‌انبار سردار آجری است و در بالاترین قسمت آن بادگیری قرار گرفته و ارتفاع بلندترین نقطه آن تا کف آب‌انبار حدود ۲۸٫۵ متر است؛ و هم‌اکنون کف آن را به اندازه ۳ متر پر کرده‌اند، که ارتفاع آن ۲۵٫۵ متر می‌باشد. علاوه بر بادگیر مرکزی، چهار روزن مشبک دیگر جهت تهویه در گنبد کار گذاشته شده‌ است.

آب انبار سردار بزرگ در حال حاضر به موزه آب قزوین تبدیل شده است. این آب انبار پیش‌تر به لیست آثار ملی ایران در آمده و همین امر باعث توجه و دیدن شدن توسط گردشگران شد.