گردشبان (gardeshban.ir) :
دشتیاری شهرستانی ساحلی و بکر در استان سیستان و بلوچستان با مرکزیت شهر نگور است که در فاصله ۶۵ کیلومتری شهر چابهار و ۶۰۸ کیلومتری زاهدان (مرکز استان) واقع شده است.
شهرستان دشتیاری از طرف شمال به شهرستان راسک از غرب به شهرستان چابهار، از شرق به کشور پاکستان و از جنوب به آب های آزاد دریای عمان ختم می شود. کلمه دشتیاری از دو واژه دشت و یاری تشکیل شده است.
در بلوچی به زمین وسیع و هموار که حاصلخیز است، دشت می گویند و یاری نیز از نام یارمحمد دوزهمی گرفته شده است. مردم این شهر به زبان بلوچی و گویش جدگالی صحبت می کنند.
در دشتیاری دو اسکله مهم صیادی وجود دارد که عبارتند از اسکله صیادی بندر بریس و پسابندر به همین دلیل یکی از زیربناهای مهم و با ارزش اقتصادی دشتیاری ماهی گیری است.
عمده ترین محصولات مورد کشت در این منطقه شامل موز، انبه، چیچک، لیمو، نارگیل و خربزه درختی می باشد.
مهم ترین پوشش گیاهی شهرستان دشتیاری که نوع غالب و مشخص گیاهان این ناحیه را تشکیل می دهند می توان به زیتون، توچ، کنار، کهور، خرما، کتانی، بیدام، لول و استبرق (کرک) انجیر معابد اشاره کرد.
ویژگیهای جالب دشتیاری در سیستان و بلوچستان
غذاهای محلی شهرستان دشتیاری شامل قلیه ماهی، ماهی کباب، حواری، بریانی، تباهگ، انباگ، بت و ماش، شودوده، ماشینگ، ماهیک، کورک، گلوهک، ناروش، کیش و دلگ می باشد.
در گویش محلی این منطقه به نان نگن گفته می شود نان های محلی منطقه شامل نان تنوری، نان تینی، نان مخصوص عشایر (پرانیگ) و نان ذرت می باشد.
نان تینی به نان هایی گفته می شود که بر روی صفحه فلزی (تابه آهنی) پخته می شود که تین موشی، تینی روغنی، دک، سی سرک، ست پوری و رتی از انواع نان های تینی به شمار می روند.
سوزن دوزی، سکه دوزی (سامان)، حصیر بافی، ساخت ابزار آلات موسیقی و صنایع دستی دریایی از جمله فعالیت هایی است که به طور سنتی در این منطقه انجام می شود و نقش موثری در اقتصاد منطقه دارد.
با توجه به اقلیم معتدل این منطقه، پیشنهاد می شود فصول پاییز و زمستان را برای این سفر به یادماندنی به سواحل بکر دشتیاری انتخاب نمایید.
جاذبههای دیدنی شهرستان دشتیاری
شهرستان دشتیاری با توجه به موقعیت جغرافیایی خود، در نزدیکی بسیاری از جاذبه های گردشگری، طبیعی استان سیستان و بلوچستان واقع شده که وجود همین امر، موجب شده همه ساله گردشگران و مسافران بسیاری، اقامتگاه های بوم گردی در دشتیاری را به عنوان مقصد سفر خود برگزینند. منطقه حفاظت شده گاندو (باهوکلات)، خلیج گواتر، سواحل مکران، آرامگاه سید غلام رسول، گورستان جن تیس، ساحل صخره ای چابهار (ساحل دریا بزرگ)، تالاب لیپار، کوه های مریخی، جنگل حرا، اسکه رمین و مسجد جامع تیس، از جمله جاذبه های گردشگری این منطقه می باشد. در ادامه به معرفی برخی از جاذبه های مهم و دیدنی نزدیک به دشتیاری می پردازیم.
منطقه حفاظت شده گاندو
این منطقه حفاظت شده در فاصله ۵۵ کیلومتری دشتیاری واقع شده است.
منطقه حفاظت شده گاندو به منطقه حفاظت شده باهوکلات نیز شناخته می شود. مساحت این منطقه ۴۵۶ هزار هکتار است که گاندو تنها تمساح بومی ایران در آن زندگی می کند.
گاندو نام محلی برای تمساح مردابی یا تمساح پوزه کوتاه ایرانی است، علاوه بر گاندو حیوانات دیگری مانند سیاهگوش، کفتار، جبیر، سنجاب بلوچی، بزمجه بنگال، شغال، روباه، عقاب شاهی و لاک پشت سبز دریایی در این منطقه حضور دارند. مردم این منطقه به گاندو علاقه خاصی دارند و آن را مایه برکت و افزایش رزق و روزی می دانند.
از نظر تنوع گیاهی، این منطقه از دامنه تا قله کوه مشتمل بر انواع گرمسیری، استپ کوهپایه ای و گونه های گیاهی نواحی سردسیر است، از جمله این درختان می توان به بنه و بادام اشاره کرد.
در دشت های این منطقه گیاهانی از قبیل آکاسیا، کندر، کهور و استبرق رشد می کند.
خلیج گواتر
خلیج گواتر نقطهای در جنوب شرق ایران، هم مرز با پاکستان و جز استان سیستان و بلوچستان است. این منطقه به دلیل قرار گرفتن در مجاورت جنگلهای حرا یکی از مناطق حفاظت شدهی محیط زیست است.
این بندر یکی از آخرین نقاط مرزی ایران بوده و با توجه به داشتن جاذبههای دیدنی بسیار و هم جواری با آبهای دریای عمان، همچنان کمتر شناخته شده و عده کمی با این بندر آشنایی دارند.
رودخانه ی باهوکلات از سمت ایران و رودخانه ی نهر دشت از سمت پاکستان، به خلیج گواتر می ریزد.
تنها بندر اقیانوسی ایران با مردمانی خونگرم و مهمان نواز است که معتدل ترین آب و هوا را در سواحل جنوب ایران دارد. بندر گواتر تنها حدود ۹۰ کیلومتر با بندر معروف چابهار فاصله دارد، اما جاذبههای دیدنی آن با چابهار بسیار متفاوت است.
خلیج گواتر و خور باهو، یکی از ۲۲ تالاب بین المللی ایران است که بامساحتی معادل ۷۵هزار هکتار در سال ۱۳۸۷ در فهرست تالاب ها ی بین المللی قرار گرفت که دارای ارزش های اکولوژیک منحصر به فردی است.