قلعه نهچیر، یکی از آثار تاریخی دوران قاجاریه در شهر مبارکه اصفهان+ عکس

صفحه نخست / عمومی

قلعه نهچیر، یکی از آثار تاریخی دوران قاجاریه در شهر مبارکه اصفهان+ عکس

این قلعه که در قسمت جنوب شرقی شهر مبارکه قرار گرفته دارای عمارتها و دالانها و حیات های زیبا و با معماری سنتی است که در زمان شاه صفی الدین شکارگاه بوده و ستون های سنگی آن برای ساختمان حمامی آماده شده و هنوز پابرجاست.

کد خبر: ۶۱۷۶۲

تاریخ انتشار : شنبه ۲۶ اسفند ۱۴۰۲-1402 December 26

گردشبان (gardeshban.ir) :

مبارکه یکی از شهرهای استان اصفهان است که در فاصله ۵۰ کیلومتری از شهر اصفهان قرار دارد. این شهر به سبب صنایع مختلفی همچون فولاد، سیمان و شیمیایی در ایران شناخته شده است و شهری صنعتی به حساب می آید.

ولی این شهر علاوه بر این صنایع، از حیث آثار تاریخی نیز می تواند شناخته شده باشد. این آثار تاریخی از دوران مختلفی در این شهر باقی مانده اند که قدیمی ترین آنها به دروان ساسانیان و پیش از اسلام بر می گردد. بنابراین شهر می تواند از سمت گردشگری نیز دارای رونق فراوانی شود.

قرار گیری این شهر در حاشیه زاینده رود یکی دیگر از نقاط عطف این شهر از لحاظ گردشگری محسوب می شود. دلیل نام گذاری این شهر به نام مبارکه، به سوره شریفه مبارکه بر می گردد و بر گرفته از آن است.

بیش از ۸۰۰ اثر تاریخ در شهرستان مبارکه شناسایی شده است که تعداد ۳۵ اثر تاکنون در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است؛ در بررسی های بعمل آمده در مورد بافت قدیمی شهر مبارکه، پس از شناخت محلات موجود قدیمی و تعیین حدود آن، مشخص شده که در مدرنترین بافت شهرسازی که امروز در جهان مطرح است سالها قبل در این شهر پایه گذاری شده است.

آشنایی با قلعۀ نهچیر

این قلعه که در قسمت جنوب شرقی شهر قرار گرفته دارای عمارتها و دالانها و حیات های زیبا و با معماری سنتی است که در زمان شاه صفی الدین شکارگاه بوده و ستون های سنگی آن برای ساختمان حمامی آماده شده و هنوز پابرجاست.

حیات میانی و حیات خلوت این بنا و اتاق های تو در تو، پستوها، دالانها، هشتی های ورودی و تمام خصوصیات این بنا از بهترین نمونه های خانه سازی مناطق مرکزی ایران است و همچنین دو بادگیر برای اتاقهای نشیمن تعبیه شده است که در خانه سازی این منطقه کمتر سابقه دارد و در سال ۱۳۷۶ در فهرست ثبت آثار ملی ایران قرار گرفته است.

این قلعه یکی از آثار تاریخی دوران قاجاریه است که در شهر مبارکه باقی مانده و به دست فردی به نام آقا محمدعلی در زمان فتحعلی شاه بنا شده است. این قلعه که از نوع قلعه های مسکونی بوده است در قسمت جنوب شرقی شهر قرار دارد و از عمارت های مختلف، دالان ها و حیاط های متفاوتی تشکیل شده است.

این مکان در زمان شاه صفی الدین شکارگاه به عنوان شکارگاه مورد استفاده بوده و ستون های سنگی آن که برای ساختمان حمامی آماده شده و هنوز وجود دارند. به شماره ۱۸۹۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این قلعه یکی از منحصر به فرد ترین معماری ها در بین قلعه های تاریخی در ایران را دارد.

در زمان فتحعلی شاه قاجار فردی ثروتمند به نام آقا محمدی تبریز را به مقصد جنوب کشور ترک می کند. زمانی که به اصفهان می رسد تصمیم می گیرد زمین های حاصلخیزی را جهت کشاورزی بیابد که به منطقه مبارکه می رسد. با انتخاب زمینی و کندن قنات در کنار آن به کشاورزی می پردازد.

آقا محمد علی طرح کلی قلعه را ریخت و آن را بنا کرد و در سال های بعد از آن، فرزندانش قلعه هایی تو در تو در آن ایجاد کردند و دیگر قسمت ها در زمان های مختلف به آن اضافه شد.

قلعه نهچیر از نقطه نظر سبک معماری از آثار دوران زندیه و صفویه تأثیر گرفته است. پلان آن به شکل مستطیلی است که برج هایی دراطراف آن واقع شده اند. این قلعه دارای بخش هایی از قبیل عمارات، دالان ها، بادگیرها، هفت برج کبوترخانه، حیات، قسمت های اداری، اسطبل ها، انبار، هشتی ها و نگهبانی است.

این قلعه دارای مساحتی برابر با ۲۰ هزار متر مربع است، که زیر بنای قلعه وسعتی برابر با ۷ هزار متر مربع دارد. معماری قلعه به تبعیت از معماری دوران زندیه و صفویه طراحی و قرینگی در اکثر قسمت های آن رعایت شده است.

پلان قلعه مستطیلی است و در اطراف آن برج هایی ایجاد شده است که برج های چهار گوشه، بزرگتر از دیگر برج ها هستند. طول این بنا از سمت شمال به جنوب و عرض آن از شرق به غرب کشیده شده است. ارتفاع دیوار های قلعه برابر با ۷ متر و عرض آنها در بعضی از قسمت ها ۱ متر و در برخی دیگر از قسمت ها ۲ متر می شود.

از خصوصیات این بنا می توان به حیاط میانی و حیاط خلوت این بنا و اتاق های تو در تو، پستو ها، دالان ها، هشتی های ورودی و … اشاره کرد. یکی از نکات جالب در مورد این بنا وجود بادگیر برای اتاق های نشیمن است که در قسمت های مرکزی کشور این امر شایعی نبوده است.

این قلعه را می توان مجموعه کامل شهری در نظر گرفت زیرا دارای قسمت های مختلفی مانند هفت خانه و حیاط که دو مورد آن بصورت خان نشین بوده، قسمتهای اداری، بازداشتگاه، اسطبل، دالان های تودرتو، انبار، هشتی ها، بادگیر، برجهای کبوتر، نگهبانی و قسمت های گوناگون دیگر است.

درب ورودی دارای تزئینات بسیار زیبایی است و در دو طرف آن می توانید دو صفه کوچک را مشاهده کنید. بالای درب ورودی دارای طاقی جناغی با تزئینات بسیار زیبا و گچ کاری است.