غار سراب با دهانه غار علیصدر 7570 متر و 4 کیلومتر با غارسوباشی فاصله دارد و فاصله مسیر طی شده از دهانه غار تا انتها غار، 2960 متر با دامنه تغییرات ارتفاعی 7/19 متر است.
وسعت حریم در نظر گرفته شده برای غار، 78 هکتار است و این غار از طریق فرسایش و ایجاد حفرههای ریز در توده سنگهای آهکی و به هم پیوستن تدریجی این حفرهها در طی سالیان طولانی ایجاد شده است. قدمت این پدیده در حدود دوران دوم زمین شناسی یعنی دوره ژوراسیک ( 136 تا 190 میلیون سال قبل) تخمین زده میشود.
سقف غارپوشیده از رسوبات کربنات کلسیم خالص و مخلوط با عناصر شیمیایی دیگر است. این رسوبات به صورتهای مختلف، استالاگتیت هایی با فرم های جذاب ایجاد کردهاند و در کف غار و در جاهایی که آب وجود ندارد نیز استالاگمیتها منظره زیبایی به وجود آوردهاند.
منشا آب غار، جریانهای زیر زمینی، ریزشهای جوی و نفوذ آبهای سطحی است که به صورت قطرات آب از دیوارهها، شکافها و سقف غار به درون آب میریزد. علاوه برآن در منابع جغرافیایی آمده است، آب غار علیصدر نیز از غار سراب سرچشمه میگیرد.
درجه حرارت آب غار سراب 12 درجه و این آب فاقد بو و مزه خاص و دارای اسیدیته نزدیک به خنثی است، رنگ آن آبی کم رنگ و بسیار زلال است به طوریکه حتی در نقاطی با عمق 10 متر، بستر آن در نور معمولی و با چشم غیر مسلح به خوبی قابل رؤیت است همچنین به علت وجود املاح آهکی، غیرقابل شرب است.
هوا داخل غار سبک، تمیز، عاری از گرد و غبار و کاملا ساکن و محیط غار اشباع از بخار آب است و دمای داخل غار نیز در طول سال ثابت و حدود 14 درجه سانتی گراد است. در مجموع غار فاقد هر نوع حیات جانوری است اما در بازدیدهای به عمل آمده وجود برخی حشرات در غار اثبات شد.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان همدان درباره وضعیت حفاظتی غار سراب بیان کرد: غار سراب یکی از پدیده های طبیعی مهم زمین شناسی در کشور به شمار می آید و برای ثبت به عنوان اثر طبیعی ملی به سازمان حفاظت محیط زیست معرفی شده است که منتظر طرح این پیشنهاد در شورای عالی محیط زیست هستیم.
مهدی صفیخانی بیان کرد: با مدیریت دقیق منطقه علاوه بر حفظ میراث زمین شناسی میتوان از غار سراب به عنوان یک ابزار آموزشی و تربیتی برای آموزش مفاهیم محیط زیستی بهرهمند شد.
وی با بیان اینکه اثر طبیعی ملی، یکی از مناطق چهارگانه حفاظت محیط زیست ایران است، ادامه داد: پدیدههای نمونه یا مجموعههای گیاهی و جانوری نادر یا اشکال و مناظر کمنظیر، ویژه و غیرقابل جایگزین که از جهات علمی، تاریخی یا طبیعی دارای ارزش حفاظتی باشند، به عنوان اثر طبیعی ملی، با تعیین محدوده از آنها حراست میشود.
صفیخانی گفت: غار سراب جزو غارهای دسترسی محدود و در زمره غارهای فعال یا نیمه فعال دارای سازندهای کاملا یا نیمه سالم است که متولی حفاظت و بهره برداری از این غارها، نهادهای عمومی غیردولتی، دولتی، دهیاری و شورای اسلامی نزدیکترین روستا و یا شهرداری نزدیکترین شهر به غار است.
وی تاکید کرد: غارهای دسترسی محدود از جمله غار سراب به هیچ وجه برای بهره برداری گردشگری، منابع آبی، منابع خاکی و ... به بخش خصوصی واگذار نمی شود و متولی، مسئول حفاظت و جلوگیری از تخریب یا آلودهسازی غار توسط بازدیدکنندگان است.
معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست استان همدان در پایان تصریح کرد: با توجه به ویژگیهای غار سراب، تنها افراد متخصص در غارنوردی میتوانند از این غار بازدید کنند و ورود افراد متفرقه به غار سراب با خطر جانی و آسیب روبهرو است.