گردشبان (gardeshban.ir) : باغ شاهزاده ماهان، بزرگترین باغ ایرانی است که در دل کویرهای شهر ماهان، همچون سرآبی سرسبز دیده میشود. این باغ معجزهی پیدایش این همه سرسبزی را مدیون رودی است که از کوههای تیگران جاری میشود. اگرچه باغ شاهزاده ماهان مورد کم توجهی گردشگران داخلی است؛ اما توریستهای زیادی را برای دیدن زیباترین باغ کشورمان وسوسه کرده است. با ما همراه باشید تا در کنار جویبارهای پلکانی باغ تا عمارت باشکوه ماهان، هم قدم شویم.
در باغ ماهان چه گذشته؟
رودی که از ارتفاعات کوههای تیگران جاری است، محمد حسن خان ایروانی را به فکر ساخت باغی زیبا و سرسبز در دامنهی کوه انداخت. بعدها آب و هوای ییلاقی این باغ باعث شد تا ناصرالدوله حاکم وقت کرمان در سال ۱۲۹۸ هجری قمری، دستور ساخت عمارتی باشکوه را در انتهای باغ بدهد؛ اگرچه در طول ۱۱ سال حکمرانی اش نتوانست ساخت این بنا را کامل کند. باغ شاهزاده ماهان یکی از ۹ باغ ایرانی به ثبت رسیده در فهرست جهانی یونسکو میباشد. بخشهایی از این باغ در زلزله سال ۱۳۵۷ هجری شمسی آسیب دید که مورد بازسازی قرار گرفت. در سالهای اخیر سازمان میراث فرهنگی قصد داشت اتاقها و بخشهایی از این اثر تاریخی را به بخشهای خصوصی واگذار کند تا به اقامتگاههایی برای گردشگران تبدیل شود؛ اما در سال ۱۳۹۲ سازمان یونسکو مخالف خود را در این زمینه اعلام کرد و آن را نقص قانون دانست.
دورنگاری از معماری باغ شاهزاده ماهان
دیوارهی باغ ماهان از جنس کاهگل است و توسط سردر زیبایی که در ورودی باغ تعبیه شده، فضای سرسبز داخل را از بیابانهای اطراف جدا کرده است. از زیر دروازهی سردر که عبور کنید، وارد فضایی به طول ۱۰/۵ متر و عرض ۹/۵ متر میشوید.
مسیرهای سنگفرش شده، حوضهای طبقاتی، آبشارهای کوچک پلکانی، درختان سربه فلک کشیده و عمارت ماهان همگی در یک قاب دیده میشوند. این تصویر با پس زمینه کوههای تیگران، چشم انداز فوق العادهای از باغ ماهان را نشان میدهد. عمارت اصلی باغ از دو طبقه تشکیل شده است. در طبقهی دوم اتاقهایی قرار دارد که به منظور زندگی روزمره و پذیرایی از مهمانان ساخته شده اند.
در جلوی عمارت حوض بزرگی با ۵ فواره قرار دارد که آب را به حوضچههای کوچکتر پایینی میریزد. بخشهایی نظیر آشپزخانه، اتاقهای خدمه، عمارت شاه نشین، بالاخانه و استخر را میتوانید در این مجموعه ببینید. در نظر داشته باشید که با وجود موقعیت باغ ماهان در دل کویر، آب و هوای سردی بر آنجا حاکم است و تنها در روزهای گرم بهار و تابستان میتوانید لذت قدم زدن در ییلاق ماهان را بچشید.
عمارت شاه نشین، ساختمان اصلی باغ ماهان
عمارت شاه نشین همان کوشک اصلی مجموعه میباشد که در بالاترین قسمت باغ قرار دارد. برای رسیدن به این عمارت باید از سردر باغ فاصله بگیرید و مسیری به طول ۳۲۵ متر را روی سنگفرشها قدم بزنید. مسیر سربالایی عمارت از چندین حیاط مسطح تشکیل شده که با مسیرهای پلکانی کوتاه، به هم وصل میشوند تا دشواری مسیر سربالایی را برای ساکنانش آسان کنند. درختان بلند قامت، همچون سدی مانع از تابش شدید نور آفتاب میشوند و فضایی سایه مانند و خنک را در دل کویرهای ماهان ایجاد کرده اند.
لذت قدم زدن در زیباترین باغ ایرانی، تماشای رقص فوارههای آب و شنیدن زمزهی جویبارها، خاطرات سفر به ماهان را به یادماندنی میکند. عمارت شاه نشین، با زیربنای ۴۸۷ متر مربع، در انتهای محور اصلی باغ ماهان قرار دارد. ساختمان بنا از یک بخش مرکزی ۲.۵ طبقه و دو ساختمان ۱.۵ طبقه در اطرافش تشکیل شده است. بخش مرکزی کمی جلوتر از بناهای کناری قرار دارد که خود دلیلی بر اهمیت آن است. ایوان طبقه دوم عمارت، محیط دنجی برای لذت بردن از تماشای باغ است؛ از آن بالا میتوان رفت و آمدها را زیر نظر گرفت.
پشت عمارت ماهان چه خبر است؟
در پشت عمارت شاه نشین فضایی خصوصی تری برای ساکنان باغ وجود دارد. باغ خلوت این فضا، توسط دیوار منحنی به مرکز ایوان جنوبی بالاخانه ختم میشود. در این محوطه کرتهای درختان میوه و ردیفهایی از درختان سربه فلک کشیده در اطراف پیاده روهای موازی با بنای عمارت دیده میشود. جالب است بدانید که آب از طریق حفرههای نا منظم به نهرهای باغ خلوت میریزند و سپس از دو طرف عمارت به نهرهای اصلی باغ ماهان سرازیر میشوند. حمام باغ ماهان، از عناصر بی نقص معماری قاجارهاست که در پشت عمارت اصلی و آن سوی دیوار پیرامونی، قرار دارد. فضاهای تودرتو، گنبد و قوسهای فضای داخل حمام از هنرهای باشکوه معماری آن زمان بی نصیب نمانده اند. خانه زعیم باشی و برج مراقبت از بناهای دیگری است که در باغ خلوت پشت عمارت ماهان قرار دارد.
امکانات رفاهی باغ شاهزاده ماهان
با توجه به فاصلهی این باغ با شهر کرمان در نتیجه امکانات رفاهی مناسب و مطلوبی در آن فراهم شده است. به طوریکه میتوانید بعد از لذت بردن از زیباییهای باغ و آب و هوای بی نظیرش، دقایقی را در رستوران سنتی این مجموعه سپری کنید. خوردن غذاهای با کیفیت و عالی در چنین فضایی بدون شک میتواند لحظات خوشی را برایتان به ارمغان آورد. علاوه براین، استراحت در اقامتگاههای این مجموعه نیز گزینهای عالی برای آن دسته از افرادیست که قصد سفرهای چند روزه به این باغ ماهان را دارند.
پیشنهاد میکنیم در طول سفر به این باغ حتما به غرفههای فروش سوغات و صنایع دستی هم سر بزنید و بخشی از زیبایی و هنر مردم این منطقه را به یادگار ببرید. سوغاتیهای کرمان و خوراکیهای شیرین و خوشمزهی این شهر چیزی نیست که بتوان براحتی از آن چشم پوشید.
آنچه در ماهان خواهید دید
مقبره شاه نعمت الله ولی
شاه نعمت الله ولی یکی از مشهورترین عارفان دوران تیموری است که امروزه به دلیل قدمت بالای مقبره و معماری زیبایش، یکی از جاذبههای گردشگری شهر ماهان است. بنایی خشتی با گنبدی بلند، اولین نمای آرامگاه را به تصویر میکشد. کاشی کاریهای معرق با نقوش اسلیمی از تزئینات سردر غربی آرامگاه هستند. گلدستههای بلند، رواق شاه عباسی، صحن وکیل، صحن میرداماد، صحن اتابکی و سردر محمدشاهی از بخشهای دیدنی مقبره شاه نعمت الله، ولی میباشند.
عمارت شتر گلو
در قدیم به نوعی سازه آبی که کار انتقال آب را انجام میداده، شترگلو گفته میشد. عمارت شتر گلو یکی دیگر از جاذبههای شهر ماهان است که متعلق به خاندان رضوی نعمت اللهی در دوران قاجاریه بوده است. این اثر تاریخی در سال ۱۳۵۶ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
آسیاب بادی
این مجموعه توریستی، بزرگترین رستورانی است که در قالب سازهی آسیاب بادی، میزبان گردشگران شهر ماهان میباشد. این بنا به سبک آسیاب بادیهای هلندی ساخته شده و ۲۶ متر ارتفاع دارد. اگر برای دیدن باغ ماهان به این شهر سفر میکنید، بازدید از مجموعه توریستی آسیاب بادی را در لیست برنامههای گردشگری خود قرار دهید.