گردشبان (gardeshban.ir) : «شهر زیرزمینی کرد علیا» از توابع بخش کرون شهرستان تیران در استان اصفهان با بیش از ۲۰ هزار متر مربع وسعت، یکی از منحصربه فردترین شهرهای زیرزمینی دنیاست. قدمت این شهر به دوره اشکانیان برمیگردد و کاربری آن نظامی- امنیتی بوده است.
از زمان شاه عباس اول صفوی که ارامنه را به سمت اصفهان کوچ داد، بخشی از ارامنه در روستای" کرد علیای" تیران وکرون ساکن و به کشاورزی و دامپروری سرگرم شدند.
از همان زمان به علت زمستانهای سرد و طاقت فرسا و ناامنیهای موقتی که در منطقه وجود داشت مردم روستای کرد علیا را به این فکر واداشت که در زیر خانههای خود یک سری دست کندهای زیر زمینی ایجاد کنند تا خود و احشامشان در زمانهای نا امنی و زمان سرماهای طاقت فرسا در دل این دست کندها بتوانند به زندگی ادامه دهند.
تمامی این دست کندها که دارای راهروهای عریض و اتاقکهای تو در تو میباشند به یکدیگر راه داشته و در مجموع یک شهر زیر زمینی بزرگ را تشکیل میدهند. در طول گذر زمان و با مهاجرت ارامنه از این منطقه به صورت تدریجی این دست کندها هم تدریجاً جایگاه خویش را از دست داد و در بعضی از آنها مسدود شده بود.
بعد از کشف این شهر زیرزمینی در سال ۱۳۹۵ تا به حال تنها ۱۶۰۰ مترمربع از آن قابل بازدید و بهره برداری است که با توجه به کمبود بودجه و کمکهای دولتی، بهره برداری کامل آن بهآهستگی و دشواری همراه است. هم اکنون این شهر زیرزمینی برای بازدید عمومی بازگشایی شده که به گفته رییس شورای اسلامی روستا، محل اصلی درآمدها از بازدید عمومی و هزینه شخصی مردم روستا تأمین میشود.
مسیر دسترسی به شهر زیرزمینی: استان اصفهان - شهرستان تیران و کرون - روستای کرد علیا
چشمه شاهی
یکی دیگر از مکانهای دیدنی این منطقه که دیدن آن خالی از لطف نیست چشمه شاهی و سد سنگی خاکی چشمه شاهی میباشد که در نزدیکی روستای تقی آباد قرار دارد و مسیر دسترسی به آنها این روستای زیبا میباشد.
مسیر دسترسی به چشمه شاهی: اصفهان - شهرستان تیران و کرون - روستای تقی آباد