قلعه دختر فیروزآباد، کهن‌ترین بنای گنبد دار دنیا+تصاویر

صفحه نخست / عمومی

قلعه دختر فیروزآباد، کهن‌ترین بنای گنبد دار دنیا+تصاویر

قلعه دختر استان فارس در شش کیلومتری جاده فیروزآباد به شیراز در دامنه کوهی مشرف به جاده قرار دارد که پس از طی مسافتی حدود ۳۰۰ متر می‌توان به قلعه دختر رسید.

کد خبر: ۳۰۴۴۶

تاریخ انتشار : دوشنبه ۰۳ شهريور ۱۳۹۹-1399 June 03

گردشبان (gardeshban.ir) :

این قلعه نخستین بنای گنبد دار ایرانی است که با اصول فنی و معماری خاص ساخته شده و مصالح به کاررفته در آن شبیه کاخ اردشیر است.

تمامی کاخ را یک ایوان بزرگ دارای تاق ضربی و دو ایوان کوچکتر در دو سو تشکیل می‌داد.

ایوان بزرگ که ۱۴ متر پهنا و ۲۳ متر درازا داشت به یک اتاق مرکزی که سقف آن به شیوه‌ای تازه، یعنی گنبد پوشانده شده بود منتهی می‌گشت.

در جناحین این اتاق گنبد دار اتاقهای اضافی قرار گرفته و کل آنها در داخل یک دیوار خارجی مدور جای داشت.

پایین‌ترین سطح کاخ قلعه دختر

پایین‌ترین سطح قلعه دختر شامل ورودی این کاخ است که در گوشه جنوب باختری کاخ قرار گرفته است.

این ورودی به فضای یک تالار منتهی می‌گردد که محلی برای انتظار افراد نو ورود به کاخ است.

روبه‌روی ورودی مذکور یک تالار که دارای ورودی عریضی است دیده می‌شود که در دو سوی آن سکوهایی که بر روی تاقچه‌هایی شکل گرفته‌اند، دیده می‌شود.

در انتهای تالار مذکور نیز یک نیمکت مرتفع با پنج صندلی نیم دایره‌ای دارای دسته‌هایی با گوشه‌های تزیین شده هستند.

در سمت راست تالار، دری قرار دارد که به یک راه پله گردان که در داخل برج مربعی شکل قرار دارد، ختم می‌گردد که به سکوی میانی کاخ منتهی می‌گردد.

سکوی میانی کاخ قلعه دختر

سکوی میانی کاخ قلعه دختر، شامل یک حیاط مرکزی است، که اطراف آن را تالارهایی با طاقهای ضربی فرا گرفته‌اند.

برخی از این تالارها دارای سکوهای جانبی کوتاه است.

برخی نیز دارای سکوهایی هستند که با راه‌پله قابل دسترسی بوده و در یک مورد نیز دارای محلی برای پخت و پز است.

ضلع خاوری این حیاط دارای یک سکوی بلند است که از میان آن راه پله‌ای با تاقهای بسته تزیین شده، به بالاترین سطح کاخ یا سکوی سوم آن منتهی می‌گردد.

بالاترین سطح کاخ قلعه دختر (ایوان و تالار گنبددار)

سومین و بالاترین بخش قلعه شامل ایوانی عمیق و دارای تاق ضربی بوده، که امروزه تنها دیوارهای جانبی آن بر جای مانده است.

این ایوان از برجی راه پله‌دار که ازسکوی میانی آغاز می‌شود، قابل دسترسی بوده است.

ایوان مذکور به تالاری گنبددار به شکل مربع و با ابعاد 14 متر در هر ضلع ختم می‌شود که شواهدی از نیمکتهای تشریفاتی در آن وجود دارد.

تالار مذکور از سه جهت با تالارهای مستطیلی که دیوارهای بیرونی آن به صورت مدور ساخته شده

و بنابراین همانند یک برج مهیب در نمای بیرونی کاخ خودنمایی می‌کند، احاطه شده است.

فضاهای گوشه‌ای قرار گرفته بین تالارهای میانی این برج باید به عنوان محلی برای خانواده سلطنتی مورد استفاده بوده باشد.

بیشتر راهروها و اتاقهای طبقه دوم و همچنین اتاقهای کوچک قرار گرفته در مجاورت دیواره برج مدور، به خاطر فشاری که تاقها بر دیوارهای زیرین آنها وارد آورده و موجب آسیب‌دیدگی جدی بنا شده بودند، مدت کوتاهی پس از ساخته شدن آنها با لاشه سنگ پر و یا بسته شدند.

همچنین بعداٌ بوسیله پشت‌بندهایی، بنا از نمای بیرون نیز تقویت گردید.

تنها بخش شمال باختری طبقه فوقانی تالار گنبددار هنوز باقی مانده است.

این بخش همانند تالارهای جانبی آن پنجره‌هایی رو به بیرون دارد.

در واقع ترکیب تالارهای بلند و اتاقهای خصوصی در طبقه دوم که به اطراف اشراف دارد، یکی از شاخص‌ترین ویژگیهای معماری کاخهای ایرانی و خانه های اعیانی در سرتاسر تاریخ ایران بوده است.

در قسمتی از قلعه دختر دهانه غاری دیده می‌شود که به قول بعضی از محلی‌ها این غار راهی به کاخ اردشیر بابکان (کاخ ساسانی) در جلگه فیروزآباد داشته‌است.

یعنی در زمان حمله دشمن به قلعه، محصورین قلعه می‌توانستند از طریق این غار با شهر ارتباط داشته باشند و بتوانند غذا و نیروی انسانی وارد قلعه کنند.

مسیر دسترسی

برای رفتن به این قلعه از سمت شیراز، بعد از رد کردن چند کیلومتر از فرودگاه به پل فسا میرسیم

و در آنجا به سمت کوار تغییر مسیر داده و بعد از طی حدود 90 کیلومتر در طبیعت زیبا (دشتهای سرسبز ، کوه ، سد و تونل ) و بعد خارج شدن از تونل ، در داخل دره تنگ آب ، بعد از یک پیچ نسبتا تند به یک ایستگاه تله کابین میرسیم، در کنار ایستگاه جای پارک ماشین و سرویس بهداشتی قرار دارد.

وقتی اولین نظر شما به قلعه میافتد اولین فکری که به ذهنتان می رسد استفاده از تله کابین است، ولی اینکار معمولا عملی نیست، چون اغلب تعطیل است و شما باید خودتان زحمت بالا رفتن از پله ها را بکشید.

شیب صخره سبب شده تا این قلعه در سه سطح ساخته شود و شما بعد از بالا رفتن از پله ها از نازلترین سطح آن، از طریق پلکانی مارپیچ که به حیاط اصلی تراس میانی می ‌رسد، میتوانید وارد شوید.