مناظر انگشتشماری در دنیا پیدا میشوند که در زیبایی و خیالانگیزی بهپای اسکاتلند برسند. گویی طبیعت در این سرزمین دست به جادو زده و شگفتی آفریده است.
جزیرهی اسکای (Skye) را میتوان چکیدهای از تمام شگفتیهای اعجابآور اسکاتلند دانست. این جزیره مناظری تحسینبرانگیز و حیاتوحشی منحصربهفرد دارد. علاوه بر این، اسکای، زادگاه شاعران بزرگ بوده است و از پیشینهی فرهنگی قوی برخوردار است. ماجرای بیشتر رمانهای معروف ویرجینیا وولف همچون فانوس دریایی در این جزیره اتفاق میافتد. در حیاتوحش اسکای، حیواناتی نظیر گوزن قرمز و عقاب طلایی یافت میشوند. بسیاری از اهالی جزیره هنوز به پیشهی کشاورزی اشتغال دارند و بر روی مزارع کوچک کار میکنند. پیرامون اسکای، رشتهکوههای سنگی و ناهموار کولین (Cuillin) و صخرههای تماشایی پیرمرد استور (Old Man of Storr) در شبهجزیرهی تروتِرنیش (Trotternish)، قد برافراشتهاند.
کوهستانهای کارن گورم (Cairngorm) حدود ۴۰ میلیون سال پیش، حتی قبل از آخرین عصر یخبندان شکل گرفتند. این کوهستانها دارای جنگلهای باستانی و پنج قلهی برافراشتهی اسکاتلند نظیر بن مکدوی (Ben Macdhui)، براریاک (Braeriach)، کارن تول (Cairn Toul)، اسگور آن لوکِن اوئن (Sgor an Lochain Uaine) و کارن گورم (Cairn Gorm) است. کارن گورم سردترین و رفیعترین ناحیهی بریتانیا به شمار میرود و طبیعت بکر آن اسکیبازان، کوهنوردان، کوهپیمایان و علاقهمندان به تماشای چشماندازهای مرتفع را مجذوب خود میکند. انواع حیوانات نادر مانند عقاب طلایی، جغد برفی، عقاب دریایی، سنجاب قرمز، گوزن قرمز و تنها گلهی گوزنهای شمالی منطقه در این ناحیهی مرکزی اسکاتلند یافت میشوند.
دریاچهی زیبای لوک لوموند (Loch Lomond) اغلب بهعنوان مرز بین منطقهی لولندز و هایلندز در نظر گرفته میشود. این دریاچه به خاطر آواز سنتیِ سواحل زیبای لوک لوموند (bonnie, bonnie banks of Loch Lomond) و زمینهای گلف در ساحل جنوب غربی خود شهرت فراوانی دارد. دریاچهی لوموند بیش از ۳۰ جزیره را در خود جای داده است. جزیرهی اینچکُناچن (Inchconnachan)، محل زندگی گروه معدودی از کانگوروها است که در دههی ۱۹۴۰، توسط لیدی کولکوهون به این مکان آورده شدند. گفته میشود در برخی از جزایر هنوز بقایای خانههای ماقبل تاریخی به نام کرانوگ (crannog) وجود دارد که برای دور ماندن از آب دریاچهی لوموند روی پایههای چوبی ساخته میشدند.
لاک نس یا لخ نس (Loch Ness)، دومین دریاچهی بزرگ اسکاتلند به شمار میرود. این دریاچه به طول تقریبی ۳۷ کیلومتر از شهر اینوِرنس (Inverness) تا شهر فورت ویلیام (Fort William) گسترده شده است. با فرونشستن مه روی دریاچه، منظرهای فوقالعاده از کوهستانها و تپههای اطراف پدیدار میشود که یکی از زیباترین چشماندازهای اسکاتلند محسوب میشود. برای مسافرانی که از لاک نس عبور میکنند، قلعهی اورکارت (Castle Urquhart) واقع در کرانهی غربی دریاچه، توقفگاهی عالی خواهد بود.
ساحل آرگیل (Argyll Coast) باوجود مناظر تماشایی و مسحورکننده، کم بازدیدکنندهترین مناطق اسکاتلند محسوب میشود. خط ساحلی کرانهی غربی مشرفبه مجمعالجزایر اینر هیبریدز (Inner Hebrides) است و چشماندازهای زیبای آن از جنگلهای سرسبز و باستانی، سواحل سفیدرنگ، آبهای نیلگون گرفته تا درههای عمیق و تپههای آن هر بینندهای را مجذوب خود خواهد کرد. ازلحاظ تاریخی این منطقه، زادگاه طایفهی کَمپبل (Campbell) بوده است. این طایفه در خدمت دربار سلطنتی بریتانیا بودند و از نواحی هایلندز محافظت میکردند.
در نوار ساحلی آرگیل، قلعههای شگفتانگیز بیشماری ازجمله قلعهی دوارت (Duart) به چشم میخورند. در گذشته، قلعهی دوارت از ورودی تنگهی مول (the Sound of Mull) محافظت میکرد و متعلق به طایفهی مکلین (Maclean)، رقیب کمپبلها، بود. در امتداد ساحل، روستاهای فراوانی را خواهید یافت که در زمان پاکسازی منطقهی هایلند (Highland Clearance) متروکه شدند.
ادینبرو یکی از بزرگترین شهرهای جهان است که در خورِ فورث (Firth of Forth)، مدخل رودخانهی فورث، قرار دارد. این ناحیه ۳۵۰ میلیون سال قبل، در اثر فعالیتهای آتشفشانی و سرد شدن مواد مذاب به وجود آمده است. امروزه، ادینبرو به خاطر داشتن قلعهی زیبای ادینبرو، نواختن طبل نظامی، خیابان رویال مایل (Royal Mile)، سبک معماری کلاسیک و بارونیال و همچنین دورنمایی چشمنواز از برجهای مخروطی شکل، قلعهها و شیروانیهای کنگرهدار خود در جهان شهرت دارد. در گذشته، همزمان با عصر روشنگری، به این شهر، لقب آتن شمال را دادهاند. در ادینبرو میتوانید از گالری ملی اسکاتلند و همچنین یکی از بزرگترین فستیوالهای فرهنگی دنیا در ماه آگوست بازدید کنید.
شاید تابهحال اسم جزیرهی استافا (Staffa) به گوشتان نخورده باشد اما احتمالاً موسیقی که از اشکال بیمانند صخرههای این جزیره الهام گرفته است، به نظرتان آشنا بیاید. در قرن نوزدهم، جزیرهی غیرمسکونی استافا در ۸ کیلومتری غربی جزیرهی مول، به محلی جذاب و محبوب برای هنرمندان و نویسندگانی مثل نقاش انگلیسی، ترنر، کیتس و وردزورث از شاعران پرآوازهی انگلیس تبدیل شد. آنها به این سرزمین سفر کرده بودند تا از غارهای عظیم آبی استافا دیدن کنند.
این غارها با ستونهای صخرهای از سنگهای چندضلعی بازالتی تشکیل شدهاند. غار فینگال یکی از زیباترین غارهای آبی این جزیره است که شباهت زیادی به ساحل جاینتس کاز وی (Giant's Causeway) در ایرلند دارد. این غار نام خود را از افسانههای اساطیری اسکاتلند گرفته است. یکی از بازدیدکنندگان این جزیره فلیکس مندلسون، آهنگساز آلمانی، بود که آهنگ مشهور خود، هیبریدن اورتور (Hebridean Overture) را با الهام از صخرههای فینگال خلق کرد.
جزایر اورکنی (Orkney) تنها ۵۰۰ سال است که به خاک اسکاتلند ضمیمه شدهاند. بعد از ناتوانی پادشاه نروژ در پرداخت کردن بهایی بهعنوان جهیزیهی دخترش، این جزایر به پادشاه اسکاتلند تعلق گرفت. بخش شمالی این جزیره یکی از مهمترین و جالبترین آثار باستانشناسی جهان را دارد. قلب اورکنی نوسنگی (Heart of Neolithic Orkney) از چهار اثر باستانی متعلق به عصر نوسنگی تشکیل شده که تحت همین عنوان در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.
این آثار، آرامگاه حجرهای میزهو (Maeshowe) که در انقلاب زمستانی با تابش خورشید روشن میشود، حلقهی سنگی برادگار (Brodgar) با شعاع ۱۰۴ متر، سنگهای ایستاده استنس (Stenness) و زیباترین دهکدهی عصر سنگی در اروپا به نام اسکارا برا (Skara Brae) را در بر میگیرد. همچنین از دورهی عصر آهن، انبارهای زیرزمینی و بروخ یا بروکهای سنگی (stone brochs)، که نوعی برجهای مدور بودند، بهجای مانده است.
کالراس (Culross) شهری قدیمی است که شاید تابهحال در فیلمها یا تلویزیون با آن آشنا شده باشید. این شهر کوچک از قرن هفدهم و هجدهم بهجای مانده و دارای زندان جادوگران، سنگفرشهای قدیمی و ساختمان شهرداری است که ساخت آن به سال ۱۶۲۶ باز میگردد. همچنین در کالراس نمونههای بینظیری از معماری محلی را میتوان دید. یکی دیگر از آثار بهجای مانده از گذشته، قلعهای زیبا است که مالک محلی به نام جرج بروس (George Bruce) آن را در سال ۱۵۹۷ بنا کرد. از دههی ۱۹۳۰ میلادی تا امروز، تلاشهای زیادی برای نگهداری از شهر کالراس انجام گرفته و در فیلمهای زیادی از آن بهعنوان صحنه فیلمبرداری استفاده شده است.
بیلاک نابا (Bealach na Ba) که به آن بیلاخ نابا هم گفته میشود، یک جاذبهی غیرمعمول و متفاوت به شمار میرود که در زبان اسکاتلندی به معنی مسیر گلهها است. درگذشته، گلهداران از این مسیر کوهستانی عبور میکردند تا دامهای خود را به بازاری در جنوب برسانند. این گذرگاه که یک مسیر باریک میانبر است در شبهجزیرهی اپل کراس (Applecross) واقع در منطقهی هایلندز غربی قرار دارد. در طول این جاده که از میان کوههایی به بلندای ۶۲۵ متر میگذرد، یکی از دیدنیترین صخرههای بریتانیا را خواهید دید. در بالاترین نقطهی جاده، دورنمایی زیبا در برابر چشمان شما نمایان میشود و از فراز آن میتوانید جزیرهی اسکای، روم (Rum)، مجمعالجزایر بیرونی هیبریدز و بلندیهای تپههای وستر راس (Wester Ross) را تماشا کنید.
گلاسگو (Glasgow) درست مثل ادینبرو، شهری پر جنبوجوش است با این تفاوت که گردشگران کمتری از آن بازدید میکنند. این شهر که بزرگترین شهر اسکاتلند محسوب میشود، مهمترین سازمانهای تجاری و فرهنگی کشور نظیر اپرای اسکاتلندی، تئاتر ملی و بالهی اسکاتلندی را در خود جای داده است.
دو مجموعهی مهم هنری و ادبی گلاسکو، گالری هنری و موزهی کلوین گروو (Kelvingrove) و کتابخانهی میچل (Mitchell) به روی عموم باز هستند. شهر گلاسگو به معماری منحصربهفرد خود میبالد و با شهر ادینبرو در عظمت و زیبایی به رقابت میپردازد. آثار معماری این شهر عمدتاً به سبک احیای یونانی (Greek Revival) و آرت نوو هستند که توسط معمارانی همچون الکساندر تامسون و چارلز رنیه مکینتاش خلق شدهاند.
جزیرهی آیونا (Iona) آرامگاهی باستانی است که پادشاهان اسکاتلند و شخصیتهای تاریخی نظیر مکبث و دانکن در آن آرمیدهاند. مکبث و شاه دانکن توسط شکسپیر در نمایشنامهی مکبث به شهرت رسیدند. این جزیرهی خوشمنظره در مجمعالجزایر اینر هیبریدز واقع شده است. در ادوار گذشته، ایونا بهعنوان مرکز تحصیل علم در سرتاسر اروپا شناخته میشد. آیونا همچنین دارای نسخههای خطی زیبایی مثل کتاب کلز (Book of Kells) است که در قرن هشتم توسط راهبان صومعهی آیونا ابی (Iona Abbey) نوشته شدهاند. در اوایل قرن بیستم، چشماندازهای چشمگیر آیونا، توانست نقاشان سرشناس اسکاتلندی نظیر فرانسیس کادل و ساموئل پیپل را از ادینبرو بهسوی خود بکشاند تا در هوای تازه و مطبوع جزیره گردش کنند و دست به خلق شاهکارهای هنری بزنند.