گردشبان (gardeshban.ir) : چشمه علی دامغان مربوط به دوره قاجار است و در تاریخ ۳ خرداد ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۱۹۱۲۲ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
چشمه علی یکی از مهمترین تفریحگاههای شهر دامغان است. مجموعه چشمه علی که یک فضای محصور شده برای تفریح تابستانی شاهان قاجار بودهاست. این مجموعه به دلیل واقع شدن در قسمت کوهستانی شهرستان دامغان دارای آب و هوای بسیار مناسبی در فصل های بهار و تابستان است که همین موضوع یکی از عوامل جذب بیشتر گردشگر به چشمه علی شده است.
معماری ساختمان
این مجموعه از دو بخش قراولخانه و سازه درون آب تشکیل شدهاست. دیرینگی سازههای درون مجموعه به روزگار صفویان میرسد اما کاربری تفریحی آن بیشتر در روزگار قاجار بودهاست.در دو سوی سازه درون آب استخر قرار دارد که نشیمن گاه شاهان قاجار بودهاست. این مجموعه دارای گرمابه و مسجد هم بوده که اکنون ویران شدهاند. چشمه علی دامغان یکی از خوش آبوهواترین تابستانگاههای ایران است. در زمانهای گذشته به این چشمه «هزارچشمه» یا «علی بولاغ» میگفتند.
استان سمنان و شهر دامغان مورد توجه پادشاهان قاجار بودهاند به همین دلیل آغامحمدخان و فتحعلیشاه قاجار اقدام به ساخت این عمارت در این منطقه کردند. علاقهی فتحعلی شاه به این خطه از ایران به این دلیل است که شهر دامغان در واقع زادگاه وی بوده و او در مولودخانهی دامغان، چشم به جهان گشوده است. وی پس از به سلطنت رسیدن، چندین بار به این شهر سفر کرده است. زمانی که فتحعلیشاه برای جلوگیری از پیشرفتهای نادر میرزا پسر شاهرخ نادری در مشهد به سمت خراسان میرفت، در این مکان توقف کرد و همان زمان دستور داد که این عمارت را در آنجا بنا کنند.
ساخت مسجد در چشمه علی دامغان
پس از ساخت عمارت فوق، شاه اعلام کرد: «این عمارت، کعبه ثانی نیاز دارد» و دستور داد تا مسجدی در کنار چشمه بسازند. پس در کنار این عمارت مسجدی با طاقهای رومی ساخته شد که تا چندین سال قبل نیز آثاری از آن دیده میشد. فتحعلیشاه در آن زمان دستور داد وقفنامهای را برای چشمهعلی بر دو سنگ حک کرده و در مسجد نصب نمایند ولی به دلیل عدم کارایی و مخروبه شدن مسجد، آثار باقیمانده تخریب و مجددا در همان محل مسجدی زیبا احداث شد.
منطقه نمونه گردشگری
در جلسهٔ هیأت وزیران در تاریخ ۲۳ خرداد ۱۳۸۶، چشمه علی دامغان بهعنوان منطقه نمونه گردشگری ملی تعیین شد که توانسته بازدید کنندگان زیادی ازنقاط مختلف کشور و حتی خارج از کشور را پذیرا باشد.این مجموعه دارای امکانات رفاهی همچون سوییت و کلبه برای استراحت مسافرین٬ پارکینگ٬ سوپر مارکت٬ بستنی فروشی٬ رستوران سنتی٬ چایخانه سنتی٬ وسایل بازی کودک٬ و… است. ورودی این مجموعه نفری هزار تومان است.
دامغان شهری تقریبا کویری محسوب میشود و دارای شبهای خنکتریست. از خصوصیات بارز آب و هوایی در شهر دامغان ورزش بادهای یکروزه و سه روزه است که از نواحی شمالی کشور و منطقه گرگان نشئت میگیرند. این ویژگی باعث شده است زمستانها در دامغان سرد و تابستانها خنک باشد. بهترین زمان برای بازدید از چشمه علی دامغان فصول بهار، تابستان و اوایل پاییز است اما به دلیل دسترسی مناسب و امکانات کافی خصوصا در اواخر هفته چشمه علی همواره شاهد حضور تعدادی از گردشگران میباشد.