آشنایی با مسجد جامع یا جمعه‌ مسجد اردبیل + عکس

صفحه نخست / عمومی

آشنایی با مسجد جامع یا جمعه‌ مسجد اردبیل + عکس

مسجد جامع یا جمعه‌ مسجد اردبیل (Jome mosque) مسجدی در شهر اردبیل در شمال غربی ایران است.

کد خبر: ۵۸۷۷۲

تاریخ انتشار : شنبه ۰۳ تير ۱۴۰۲-1402 April 03

استان اردبیل از نظر جاذبه های تاریخی و گردشگری بی مثال است طبیعت زیبا و مردم خونگرم و مهمان نواز و آب و هوای خنک بخصوص در فصل تابستان مسافران بسیاری را به سمت خود جذب می کند. شهری که متوسط دمایش در تابستان به ۱۹ درجه سانتی گراد می‌رسد و این یعنی برای فرار از گرما میتوان به آن پناه برد.

اردبیل، جدا از هوای خنک و بهاری‌اش در دل روزهای گرم تابستان، سرزمین دشت‌های سرسبز، دریاچه ها و آبهای گرم و گردنه حیران هم هست و علاوه بر این عسل و آش دوغش نیز بسیار محبوب است. اردبیل به جز اینکه در تابستان مورد استقبال قرار می گیرد همچنین در نوروز نیز به علت داشتن یکی از نوروزهای دیدنی کهن، گردشگران بهاری را جذب خود می کند.

اردبیل از مکان های زیبای ایران است که بیش از 1500 اثر تاریخی و باستانی در کنار صدها فرصت چشمه گردی سرد و گرم دارد که این شهر را به یکی از پایتخت های پر رونق گردشگری تبدیل کرده است. در ادامه مسجد جامع اردبیل را به شما معرفی می کنیم.

مسجد جامع یا جمعه‌ مسجد اردبیل (Jome mosque) مسجدی در شهر اردبیل در شمال غربی ایران است. به گفته بیوک جامعی (۱۳۷۹) این مسجد مربوط به دوران سلجوقیان است که کنار آتشکده ای قرار گرفته و ساختمان قبلی مسجد مربوط به آتشکده بوده‌ است. جمعه مسجد شامل حیاط و ایوان و طاق باشکوهی بوده که در حمله مغولها تخریب شده و فعلا قسمتی از مسجد سالم است.

این مسجد که در برخی از نسخه‌ها و کتابها از آن به عنوان مسجد جامع نیز یاد شده، بازمانده مسجد عظیم و گسترده و کم‌نظیری است که در دوره‌های مختلف اسلامی به ویژه دوره سلجوقی شکل گرفته و تا اوایل دوره صفوی آباد بوده‌ است.

اینکه از چه تاریخی این مسجد بر روی آثار پیش از اسلام ساخته شده اطلاعی در دست نیست اما بررسی‌هایی که هیئت کاوشگری ایرانی انجام داده‌ است نشان می‌دهد این مسجد در قرون اولیه اسلامی ساخته شده‌ است. مسجد دوره‌های سلجوقی و ایلخانی بسیار گسترده‌تر و عظیم تر و وسیع تر از بنای مکعبی فعلی بوده و بنای سرپای موجود صرفا گنبدخانه و ایوان مسجد بزرگ را تشکیل می‌داده‌ است.

معماری

مساجد دوران سلجوقی اغلب چهار ایوانی‌اند اما این مسجد چنین نیست. آجر مصالح اصلی مسجد را تشکیل می‌دهد و سه بخش اصلی شامل پایه مناره‌ای، تیرپوش و مسجد قدیم دارد. پایه مناره‌ای مسجد به صورت هشت ضلعی طراحی شده و در مجاورت مسجد قرار گرفته است و کتیبه‌ی موجود در بدنه‌ی آن مشخص می‌کند که کتیبه متعلق به "اوزون حسن آق قویونلو” است و از مکانی دیگر به مسجد آورده شده است.

دومین بخش مسجد، تیرپوش آن است که به ابعاد ۸ در ۱۵ متر روی ۹ ستون چوبی قرار گرفته و ستون‌ها هم بر پایه‌های سنگی غیر منتظم استوار شده‌اند. ایوان شمالی گنبدخانه که به سنت ایوان‌سازی دوره ساسانی ساخته شده، در دوره قاجاریه به بقعه و شبستان ساده با سقف ساده تیرپوش تغییر کرده است. در ورودی چوبی تکه کوب شده، میخ‌های آهنی برجسته‌ای دارد و بالای یک لنگه آن دارای نوشته کنده‌کاری شده است. سومین بخش بنا، مسجد قدیم است که بنایی مرکب از ۴ تاق و گنبد است. تمام بنا آجری و به مقدار خیلی کم در تزیینات آن کاشی به کار رفته است. بسیاری از نما تقریبا از بین رفته و تنها مقدار بسیار کمی از آن باقی مانده است.

از ایوانی که در مجاور گنبد خانه هست به عنوان مسجد استفاده می شود و مردم این منطقه برای اقامه نماز به آنجا می روند. سقف مسجد در زمان قاجار با تیرهای مسطح پوشیده شده است که امروز جلوه ای تاریخی و سنتی به مسجد داده اند. امروز فقط بخش‌هایی از ساقه ترک ‌دار منشوری گنبد از مسجد به جای مانده و گنبد بلند تک‌پوش آن فرو ریخته است.

برای راحتی رفت و آمد در زیر تالار اصلی مسجد، دهلیزها و راهروهایی منظم بنا شده که در فاصله هر دو متر به صورت چهارراهی متقاطع این معبرها به چشم می خورند و طول و عرض آن ها به ترتیب ۱۹۰ و ۸۰ سانتی متر است. تا به حال به نواحی اطراف مسجد تصرفات زیادی صورت گرفته و وسعت مسجد را کم کرده است. امروز این مسجد در کنار جاده و مسیر رفت و آمد ماشین های سنگین قرار دارد که این عامل باعث فرسودگی اش می شود.