بازار سنتی رشت؛ داستان ۱۴ کاروانسرا و یک کلیسای سوخته + تصاویر

بازار بزرگ شهر رشت در بافت قدیمی و مرکزی این شهر قرار داشته و مرکز کلیه فعالیت‌های بازرگانی در استان گیلان است. این بازار از جاذبه‌های اصلی گردشگری رشت است.

کد خبر: ۱۸۸۱۸

تاریخ انتشار : سه‌شنبه ۰۷ آبان ۱۳۹۸-1398 August 07

گردشبان (gardeshban.ir) :

بازار سنتی رشت در بافت قدیمی و مرکزی این شهر قرار گرفته است. این بازار شامل میدان بزرگ و کوچک، چهارسوق‌ها و کاروانسراهایی است که سبک معماری و تزیینات و طاقی‌هایشان از گذشته پابرجا مانده است و به همین دلیل از جاذبه‌های گردشگری رشت محسوب می‌شود.

بازار رشت بزرگ‌ترین بازار روباز کشور است و روزانه هزاران نفر از ساکنین شهرها و روستاهای استان گیلان و استان‌های مجاور برای داد و ستد در این بازار حضور می یابند.

بازار شهر رشت برخلاف بازارهای سنتی دیگر شهرهای کشور سرپوشیده نیست و تنها بخشی از راسته زرگرهای این بازار پوشیده از حلب است.

بازار سنتی رشت شامل میدان بزرگ، میدان کوچک، چهارسوق‌ها و کاروانسراها است. معماری کاروانسراها و طاقی‌های موجود در بازار رشت یکی از جاذبه‌های توریستی این بازار است.

بازار ۲۴ هکتاری با ۱۴ کاروانسرا

در بافت ۲۴ هکتاری بازار رشت، ۱۴ کاروانسرا وجود دارد که توسط راسته‌های مختلف به هم مرتبط هستند. این کاروانسراها در دوره قاجاریه و اوایل دوره پهلوی به عنوان کانون‌های بازرگانی ساخته شدند. تعدادی از آن‌ها عبارتند از: طاقی‌های بزرگ و کوچک، سعادت و کاروانسراهای محتشم، چینی چیان، ملک و ...

طاقی بزرگ این کاروانسرا در سال ۱۳۲۱ هجری قمری در ضلع جنوبی کاروانسرای طاقی کوچک و راسته دوم زرگرها و ضلع غربی سرای قیصریه فخر، در ضلع جنوبی راسته میدان کوچک و ضلع شرقی راسته پلاستیک فروش‌ها ساخته شده‌ است.

طاقی کوچک و ۱۳ کاروانسرای دیگر نیز در بافت ۲۴ هکتاری بازار رشت، توسط راسته‌های مختلف به هم مرتبط هستند و در دوره قاجاریه و اوایل پهلوی ساخته شده‌اند.

طاقی سعادت در محدوده میدان بزرگ واقع شده و در بافت بازار درون شهری نقش مهمی دارد. قدمت آن به دوره قاجاریه می‌رسد که در گذشته یکی از قطب‌های تجاری مهم محسوب می‌شده‌ است.

کاروانسرای محتشم نیز همانند دیگر کاروانسراها در بافت ۲۴ هکتاری بازار رشت در سال ۱۳۰۰ ساخته شده و در ضلع شمال غربی آن کاروانسرای گلشن و ضلع غربی آن بازارچه عطاران قرار دارد.

کاروانسرای چینی چیان نیز در قسمت شمال غرب بازار رشت نزدیک چهار سوق قرار دارد و در قسمت شرق با سرای حاجی حسن خان و از غرب بعد از راسته حلبی سازها با سرای سعادت همجوار است. این بنا در سال ۱۳۰۸ توسط برادران چینی‌چیان ساخته شده‌ است.

کاروانسرای ملک دارای بافت بازار درون شهری است که در دوران قاجاریه ساخته شده و برای صادرات برنج به روسیه و ابریشم به کاشان و یزد مورد استفاده قرار می‌گرفته‌ است.

بازار شهر رشت، حوادث زیادی به خود دیده، یکبار لشکریان کریم خان زند بازار را به آتش کشیدند و یکبار سربازان آقا محمد خان قاجار، غارتش کردند. بلایای طبیعی و سهل انگاری‌های بشری هم چندین بار بازار رشت را به آتش کشید و دکان و مسجد و کلیسایش را با خاک یکسان کرده است. (مهر - ۱۳۹۴)

بازار سنتی رشت؛ داستان ۱۴ کاروانسرا و یک کلیسای سوخته

عکسی تاریخی از بازار رشت در آستانه جنگ جهانی اول

سرنوشت تلخ کلیسای تاریخی رشت

نخستین کلیسای ارامنه رشت «کلیسای مریم مقدس» در اول ژوئیه ۱۸۷۲ ساخته شد و ۳۱ ژوئیه ۱۸۸۸ میلادی و همزمان با عید آب پاشی توسط اسقف گریگوریس به «مسروپ مقدس» نام‌گذاری شد. این کلیسا در کنار بازار ماهی فروشان رشت ساخته شده بود اما حالا اثری از این کلیسا در این بازار مشهور رشتی‌ها وجود ندارد زیرا این کلیسا گرفتار آتش‌سوزی‌های گاه و بیگاه شهر رشت شد و به جای آن پاساژ دو طبقه «آرسن» ساخته شد.

کلیسای مسروپ مقدس در سال ۱۹۲۰ دچار آتش‌سوزی شدید شد و از بین رفت. آتش سوزی از بازار ماهی‌فروشان رشت آغاز شد و سپس به کلیسا رسید. گویا هنگام آتش‌سوزی زنگ‌های کلیسای مسروپ مقدس جهت آگاه کردن مردم از آتش سوزی به صدا در آمده بود.

کلیسای تاریخی رشت در این حریق تخریب شد و بازسازی کلیسا به دلیل درصد بالای تخریب راه به جایی نبرد. ارامنه گیلان در فاصله سوختن کلیسای سابق تا تاسیس کلیسای جدید از دبستان م. آهور دانانیان که در ابتدای خیابان سعدی قرار دارد برای اجرای مناسک دینی استفاده می‌کردند. این مدرسه (هوردانیانیان) در حوالی سال‌های ۱۸۷۲ میلادی ساخته شده است.

کلنگ احداث جدیدترین کلیسای رشت که آن نیز مسروپ مقدس نام دارد در نهایت در اول ژوئیه ۱۹۵۴ (۱۰ تیر ۱۳۳۳) در خیابان سعدی رشت به زمین زده شد؛ آن هم در بخشی از حیاط دبستان آهور دانیان. کلیسای جدید مسروپ مقدس شهریور ماه ۱۳۴۵ خورشیدی افتتاح شد و بنای آن هنوز در رشت پابرجاست. (همشهری - ۱۳۹۴)

تصاویری از بازار سنتی رشت را در زیر ببینید: