قلعه عمرانی گناباد، یادگار تاریخی سلجوقیان + تصاویر

روستای عمرانی گناباد در فاصله حدود ۲۰ کیلومتری شمال این شهرستان، میراثی به جامانده از دوره سلجوقیان است.

کد خبر: ۳۴۵۲۰

تاریخ انتشار : يکشنبه ۲۳ آذر ۱۳۹۹-1399 September 23

در فاصله حدود ۲۰ کیلومتری شمال شهر گناباد، درمجاورت پاسگاه انتظامی، مجموعه عظیم معماری، محصور شده در برج و بارو دیده می‌شود که به نام روستای عمرانی مشهور است.

این روستا که به آن قلعه عمرانی نیز می‌گویند، در فاصله یک کیلومتری جاده سنتو قرار دارد. این منطقه از جاده‌ای خاکی به جاده اصلی ارتباط پیدا می‌کند و در زمان‌های دور که مسافرت با پای پیاده یا با چهارپایان صورت می‌گرفت، اقامتگاه اول مسافران و کاروانیان از سمت گناباد به طرف مشهد بوده است.

روستای عمرانی تا حدود ۳۰ سال پیش، مسکونی و آباد بود و به حیات خود ادامه می‌داد، اما در حال حاضر نیز این روستا بافت قدیمی و تاریخی خود را تقریبا حفظ کرده است و بادگیر‌های منحصر به فرد و تاسیسات دفاعی آن، تا حدودی پابرجا هستند.

این روستا علاوه بر معابر مهندسی‌ساز و بقایای معماری خانه‌های مسکونی ارزشمند، یک مسجد، یک حمام، یک رباط و دو آب انبار بزرگ دارد. براساس شواهد موجود، این آثار تاریخی حداقل از دوره سلجوقیان وجود داشته است.

این روستا در دوره صفویه از رونق زیادی برخوردار بود. سایر بخش‌هایی که در آن دیده می‌شود، شامل گذر‌های پرپیچ‌وخم، ساباط‌ها، خانه‌ها و بادگیر‌ها است.

این روستا نشانگر ذکاوت ایرانیان قدیم برای بهره برداری از زمین و منابع آن به بهترین نحو است و چهره متمدن مردم این دیار را به نمایش می‌گذارد. به‌عنوان مثال این روستا از مصالح معماری سنتی شامل خشت و گل ساخته شده است. به‌طوری‌که دیوار‌ها از خشت و آجر ساخته شده‌اند و روی آن‌ها ملاتی از گل کشیده شده است. این مصالح قابلیت تعدیل گرمای هوا و رطوبت را برای ایجاد محیطی سالم برای زندگی مردم دارند.

روستای عمرانی در تاریخ ۲۷اسفند ۱۳۸۷، بعد از متروکه شدن، به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

نکته قابل توجه دیگر از ویژگی‌های گذشته روستای عمرانی و رباط آن، وجود زمین‌های حاصلخیز برای کشت گندم بوده است. دلیل احداث این قلعه در این نقطه همین نکته و آب فراوانی است که برای کشت و زراعت وجود داشت و کمبود آب قنات که بر اثر عوامل مختلفی ازجمله خشک‌سالی‌های پی‌در‌پی، سیل، زلزله، و عوامل انسانی ایجاد شده، مردم این روستا را مجبور به نقل‌مکان از آن محل به دهانه قنات «در ۱۳کیلومتری شهرستان گناباد» کرده است. پس از آن مردم روستا هم روستای جدید عمرانی را تاسیس کرده‌اند که تا به امروز نیز مسکونی است.