گردشبان (gardeshban.ir) : به نقل از روابطعمومی پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری، محمد آرمان ارشادی سرپرست هیئت باستانشناسی ۲۰ تیر ۱۴۰۰ با اعلام این خبرگفت: «شهر باستانی فرحآباد در ۲۵ کیلومتری شمال شهرساری، ۲ کیلومتری جنوب دریای مازندران (کاسپی) و در ساحل رودخانه تجن قرار دارد.»
مدیر پایگاه میراثفرهنگی فرحآباد ساری افزود: «با استناد به متون و منابع موجود این شهر در گذشته دهکده کوچکی به نام طاهان بوده که شاه عباس کبیر در سال ۱۰۲۱ هجری قمری دستور ساختش را صادر کرده است.»
او اظهار کرد: «طبق شواهد تاریخی موجود این شهر دارای میدانی مستطیل شکل در راستای شمالی جنوبی بوده که به عنوان بازار و یا هسته مرکزی آن محسوب میشده که در قسمت شمال کاخ جهاننما، بخش جنوبی مسجد مدرسه شاه عباس و حمام و در شرق میدان و بر روی رودخانه تجن پل قرار داشته است.»
این باستانشناس افزود: «در حال حاضر از این شهر باستانی، بنای مسجد مدرسه، بقایایی از حمام، پل و کاخ جهان نما قابل مشاهده است که با یک نگاه کلی و موقعیت قرارگیری آثار میتوان آن را با معماری شهر اصفهان و میدان نقش جهان مقایسه کرد.»
او خاطرنشان کرد: «بنای مسجد مدرسه که پلان چهار ایوانی خود را حفظ کرده با مطالعات انجام شده مرمت و از سال ۱۳۸۷ خورشیدی به عنوان پایگاه میراثفرهنگی فرحآباد ساری مورد استفاده قرار گرفت و بازدید آن برای عموم آزاد شد.»
این دانشجوی دکتری باستانشناسی در ادامه با اشاره به اهمیت و ویژگیهای تاریخی فرهنگی کاخ جهاننما و آغاز پژوهشهای علمی آن در سال ۱۳۸۵ گفت : «تیمهای باستانشناسی در سالهای ۱۳۸۸، ۱۳۹۰، ۱۳۹۱ و ۱۳۹۹ در راستای شناخت بیشتر و دقیقتر پیشینه تاریخی این اثر تاریخی اقدام به گمانهزنی و کاوش کردند.»
مدیر پایگاه میراثفرهنگی فرحآباد ساری در ادامه با بیان اینکه پل آجری نیمه ویران این شهر باستانی با عرض ۶ متر در جهت شرقی غربی بر روی رودخانه تجن ساخته شده خاطرنشان کرد: «این پل در گذشته دارای هفت دهانه بوده که بخش بیشتر آن تخریب و امروزه تنها دو دهانه از آن به پهنای ۸۰/۴ باقی مانده است.»
سرپرست هیئت باستانشناسی از دیگر آثار شهر باستانی فرحآباد را حمام آن دانست که با مصالح آجر و ملاط ساروج ساخته شده و در قسمت شمال شرق مسجد مدرسه شاه عباسی قرار دارد.
به گفته ارشادی، از آنچه قابل مشاهده است میتوان به این موضوع پی برد که این حمام از راهروی ورودی، رختکن، خزینه و گرمخانه تشکیل شده که برای شناخت بیشتر آن نیاز به کاوش و بدست آوردن پلان حمام است.
او گفت: «در راستای رسیدن به پاسخ پرسشهای یادشده، حفاظت و جلوگیری از تخریب بیشتر آثار و بقایای به جای مانده از حمام صفوی، ایجاد سایت موزه باستانشناسی، فراهم کردن بستر مناسب برای بازدید علاقهمندان به مواریث فرهنگی تاریخی و گردشگران داخلی خارجی، کاوش حمام صفوی برای نخستین بار با مجوز ریاست پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری در دستور کار قرار گرفت.»
مدیر پایگاه میراثفرهنگی فرحآباد ساری در پایان با اشاره به اینکه مجموعه فرحآباد به شماره ۱۳۷۶ در تاریخ ۱۶ اسفند ماه ۱۳۵۵در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده خاطرنشان کرد: «سال ۱۳۸۵ نقشه عرصه و حریم این مجموعه تهیه و در سال ۱۳۹۵ مورد بازنگری قرار گرفته و سپس در کمیته حرایم مصوب و ابلاغ شده که همچنان لازم الاجراست.»