کاروانسرای نیگنان؛ یادگار زیبای قاجار در خراسان جنوبی+ عکس

صفحه نخست / عمومی

کاروانسرای نیگنان؛ یادگار زیبای قاجار در خراسان جنوبی+ عکس

این کاروانسرا که به صورت بنای مستطیل شکلی بنا شده دارای تختگاه‌ ها و ایوان ‌هایی در طرفین درب ورودی در نمای بیرونی کاروانسراست.

کد خبر: ۵۳۷۳۵

تاریخ انتشار : دوشنبه ۰۹ خرداد ۱۴۰۱-1401 March 09

گردشبان (gardeshban.ir) :

کاروانسرای نیگنان، بنایی تاریخی است مربوط به دوره قاجار که در روستای نیگنان از توابع دهستان علی ‌جمال بخش مرکزی شهرستان بشرویه در استان خراسان جنوبی واقع شده ‌است. این اثر در ۲۶ دی ۱۳۸۶ با شمارهٔ ثبت ۲۰۵۶۳ به‌ عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

کاروانسرای نیگنان در روستای نیگنان و در مجاورت بخش تاریخی این روستا است و طبق کتیبه موجود آن در سال ۱۳۱۴ هجری قمری ساخته شده و یادگار دوره قاجار است. این کاروانسرا به صورت دو ایوانی ساخته شده و هم فضایی برای اصطبل داشته و هم برای استفاده مسافران از سایر فضا استفاده می شده است. در گذشته از این کاروانسراها به منظور استراحتگاه‌ هایی برای مسافران استفاده می‌ شده است

معماری کاروانسرای نیگنان

این کاروانسرا که به صورت بنای مستطیل شکلی بنا شده دارای تختگاه‌ ها و ایوان ‌هایی در طرفین درب ورودی در نمای بیرونی کاروانسراست. درب وردوی که در وسط ضلع شرقی قرار گرفته دربی بزرگ، چوبی و دولته است که با میخ‌ های زیبای قدیمی تزئین شده و کتیبه سنگی در بالای درب خودنمایی می‌ کند که بر روی آن تاریخ ساخت بنا (‌۱۳۱۴ ه.ق‌) و نام معمار آن (استاد محمد معمار ولد مراد استاد باقر یزدی) ذکر شده است. ‌

پس از ورود به کاروانسرا در دو طرف آن تختگاه‌ هایی مشاهده می‌ شود، همچنان که گذر می کنی تختگاه ‌های بزرگ و بلندتری در طرفین به چشم میخورد که محل نشیمن "کاروانسالار ” بوده است. ‌

بر روی هر یک از این تختگاهها اتاقی سرپوشیده با چند طاقچه قرار گرفته و طرف دیگر ‌راه پله ای به سمت پشت بام کاروانسرا هدایت می شود که احتمالاً برای باخبر شدن از ورود لحظه به لحظه مسافرین تازه وارد استفاده می‌ شده است. آنچه که بر شکوه و جلال این بنای زیبا می ‌افزاید، آجرچینی های سقف گنبدی شکل است که در نوع خود شاهکاری بی نظیر است.

زیباترین بخش کاروانسرا، آجرچینی زیرگنبد موجود بر بالای هشتی ورودی آن است که با رنگ ‌های قرمز و خاگستری تزیین شده و زیبایی های معمارانه این بنا چشمان همه را خیره میکند. نظیر این گره‌ چینی در ایوان های وسطی اضلاع شمال غربی و جنوب شرقی حیاط نیز دیده می شود.

ناودان های سنگی از دیگر قسمت های زیبا در این کاروانسراست که برای هدایت آب باران به خارج بام در قسمت اضلاع بیرونی شمالی‌، جنوبی و غربی ‌تعبیه شده است. در ضلع شرقی حیاط و در هر یک از طرفین ایوان وردوی دو ایوان کوچکتر قرار دارند.

در ضلع شمال شرقی و ضلع جنوبی غربی کاروانسرا نیز به صورت قرینه یک ایوان بزگتر در وسط و سه ایوان در هر یک از طرفین قرار دارد. این وضعیت در ضلع غربی نیز تکرار شده است. باره بند یا به زبان امروزی اصطبل، در چهار گوشه کاروانسرا به صورت فضای سرپوشیده ای تعبیه شده که محل بستن اسب‌ ها بوده است.

از نکات جالب این باره بند نوع آجرچینی گنبد کروی شکل آن است که با اشکال مربع و لوزی پوشیده شده و در انتها به یک نورگیر مربع شکل خاتمه می یابد. در این باره بند ها یا همان اصطبل، تختگاهی با چهار ستون مجزا در وسط و هشت تختگاه دیگر در طرفین است.