ولی جهانی، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی گیلان گفت: این اقدام در اجرا قانون الحاق ایران به کنوانسیون حمایت میراث فرهنگی و طبیعی جهان مصوب دی ماه ۵۳ مجلس شورای اسلامی و ماده ۷ آئین نامه اجرایی تبصره ماده ۲ قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هیات وزیران نقشه محدوده عرصه حریم و ضوابط حفاظتی مربوط به اثر طبیعی جنگل های هیرکانی انجام شده است.
وی اظهار کرد: جنگلهای هیرکانی واقع که در استان گیلان،مازندران،گلستان،سمنان و خراسان شمالی که به شماره ۱۵۸۴ در تاریخ ۱۰ جولای ۲۰۱۹ میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت جهانی شده است، بر اساس این ابلاغ نقشه عرصه و حریم پهنه های جنگل جهان نما، پارک ملی گلستان، جنگل ابر، بولا، الیمستان، واز، کجور، خشکه داران، چهار باغ، سیاهرود رودبار، گشت رودخان و منطقه حفاظت شده لیسار اعلام شده است.
معاون میراث فرهنگی افزود: بر اساس ابلاغیه یاد شده محدوده عرصه و حریم اثر مذکور تحت نظارت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان است و هرگونه دخل و تصرف در محدوده حریم و تخلف از ضوابط حفاظتی جرم محسوب میشود و مرتکب ،مشمول مجازات های قانونی است.
وی گفت: ثبت جنگلهای هیرکانی در فهرست میراث جهانی یونسکو که از قبل از سال ۲۰۰۷ مورد توجه دولت بوده است به یکی از اولویت ای ایران در سال ۲۰۱۷ تبدیل شد و در مجموع تعداد ۱۲ سایت در پنج استان گیلان، مازندران و گلستان، سمنان و خراسان شمالی با همکاری سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، سازمان محیط زیست، سازمان جنگل ها و مراتع و دانشگاه تربیت مدرس و بنیاد سوکوی آلمان برای ثبت در فهرست میراث جهانی یونسکو پیشنهاد شد.
معاون میراث فرهنگی گیلان اظهار کرد: از این ۱۲ سایت سه سایت گشت رودخان، سیاهرود رودبار و لیسار در استان گیلان واقع شدهاند که مساحت سایتهای ثبت شده در استان گیلان در مجموع ۵۸هزار و ۵۳۴ هکتار است و این سایتها در مرطوبترین بخش جنگلهای هیرکانی با تنوع زیستی بی نظیر، واقع شدهاند.
ثبت جهانی جنگلهای هیرکانی که بخشی از آن در گیلان قرار دارد ۱۴تیرماه ۹۸ در چهلمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان، اعلام شد.
جنگلهای هیرکانی نوار سبزی به طول ۸۵۰ کیلومتر هستند که از جلگه گرگان تا قسمتی از کشور آذربایجان کشیده شدهاند.
نام این جنگلها از نام قدیم گرگان که در گذشته هیرکان خوانده میشد، گرفته شده است. منطقهای جنگلی در کرانه جنوبی دریای خزر و شمال رشته کوههای البرز که غنا و تنوع زیستی، گونههای بومی، نادر و منحصر بهفرد گیاهی و جانوری و زیبایی حیرتانگیز طبیعیاش چشم هر بینندهای را خیره میکند. از جنگل های هیرکانی با نام فسیل زنده یا موزه طبیعی نیز یاد میشود زیرا بسیاری از گونههای گیاهی موجود در این جنگلها امروزه به صورت فسیل در اروپا یافت میشوند.
شواهد علمی نشان میدهند که سابقه تاریخی این جنگلها به دوران سوم زمین شناسی (ژوراسیک) یا همان عصر دایناسورها بازمیگردد. اهمیت این سابقه طولانی زمانی آشکار میشود که بدانیم همزمان با عصر یخبندان به غیر از جنگلهای هیرکانی که به دلیل قرار گرفتن بین رشته کوه البرز و دریای خزر از اقلیم معتدلتری برخوردار بودند، تمامی جنگلهای پهن برگ به جز تعداد معدودی نابود شدند؛ از همین روست که جنگلهای هیرکانی را مادر جنگلهای جوان اروپا و شمال آمریکا میدانند.
در جنگلهای معتدل و آمیخته هیرکانی به دلیل حاصلخیزی خاک، تغییرات دما و بارندگیهای متعدد گونههای گیاهی زیادی وجود دارد. بیش از ۸۰ گونه درختی پهن برگ، چهار گونه سوزنی برگ و ۵۰ گونه درختچهای تاکنون در آن شناسایی شده است.
از مهمترین گونههای گیاهی در جنگلهای هیرکانی بین درختان می توان به راش، ممرز، بلوط، توسکا، انجیلی، افرا، نمدار، بارانک، نارون، زبان گنجشک، انجیر، لرگ و سرخدار و بین گونههای درختچهای به آلوچه وحشی، انار، شمشاد، ولیک، ازگیل، جل، خاس، گالش انگور، سیاه تنگرس طبی و خردمندی اشاره کرد و در میان گونههای جانوری نیز می توان از پلنگ، گراز، خرس، گرگ، مارال، روباه شغال، سمور، سیاه گوش، خرگوش، موش جنگلی، راسو، قوچ، سنجاب، شوکا، کل، بز و در میان ساکنان آسمانی زیباترین جنگلهای زمینی بهشت هیرکان یعنی پرندگان میتوان به توکا، دارکوب، سار، سینه سرخ، سسک، چرخ ریسک، قرقاول، سهره، بلدرچین، قوش، دال (کرکس)، کبک، اردک نوک پهن و اردک اره، کبوتر جنگلی، عقاب و جغد نام برد.
تنوع اقلیمی، گونه ای و اکوسیستمی موجب شده این جنگلها در نوع خود بی نظیر و منحصر بفرد باشند و حفاظت از آنها را به عنوان گنجینهای ملی بر ما واجب کرده است.
ثبت این جنگلها در لیست میراث جهانی یونسکو مزایا و فواید بسیاری برای جوامع محلی و منطقهای و برای کشور ایران در پی خواهد داشت؛ وقتی یک اثر در فهرست جهانی این سازمان ثبت میشود همه اعضای کنوانسیون ۱۹۷۲ که ۱۹۱ کشور عضو آن هستند و یک هزار و ۹۲ اثر طبیعی، فرهنگی، ترکیبی و منظر فرهنگی از ۱۶۷ کشور در فهرست آن جای گرفته است، متعهد هستند با مشارکت جهانی از آن اثر مراقبت کنند.
ایرنا نوشت، ثبت یک اثر در فهرست میراث جهانی سبب میشود علاوه بر محافظت و نگهداری و معرفی ارزشهای آن به جهانیان به عنوان هدف اصلی، نوعی تبلیغات برای مقصد انجام شود که به واسطه آن فعالیتهای گردشگری در محوطه نیز افزایش مییابد.