اگر در تور فرانسه ، میخواهید اوقاتتان را مثل یک پاریسی واقعی سپری کنید پس حتما پیش از سفر خود با قوانین شهر پاریس آشنا شوید. میتوانید با دانستن نکاتی از نحوهی سفارش دادن قهوه تا انتخاب لباس برچسب توریست را از خود دور کنید و طوری رفتار کنید که از مردم پاریس متمایز نباشید. مردم دنیا فکر میکنند فرانسویها متکبر و گستاخ هستند اما آنها معتقدند که برداشت اشتباهی از رفتار آنها صورت گرفته است و درست فهمیده نشدهاند. حتی دیگر مردم فرانسه هم پاریسیها را غیرصمیمی میدانند.
اما پاریس شهری پرجاذبه است که گردشگران زیادی را به خود جذب میکند و نمیتوان پاریسیها را بابت خسته شدن از دست انبوه گردشگرانِ بیتوجه شهر سرزنش کرد. با سفر به خارج از شهر پاریس هم به سرعت درمییابید که فرانسویها مردمی غیرقابل پیشبینی، مصمم و خود رأی هستند. شعار ملی آنها آزادی، برابری و برادری است و آزادی مهمترینِ این سه برای فرانسویها محسوب میشود. همین موضوع میتواند توضیحی برای نگرش خودمحور فرانسویها به زندگی باشد که در مقولهی استثنای فرهنگی آنها هم به چشم میآید. همچنین عبارت معروف فرانسویِ «قوانین برای دیگران است» بهوضوح اشاره به تمایز این مردمان با دیگران اشاره دارد.
پاریس به عنوان مرکز طراحی لباس شهرت جهانی دارد. گردهماییهای سالانهی مُد و فشن پاریس موجب شکلگیری ترندهای جدید در هر کجا میشود و میتوان گفت این شهر مثل فشارسنج برای سلیقه و استایل مردم میماند. اما فراتر از زرق و برقهای جشنوارهها باید گفت مردم محلی در انتخاب لباس برای پُر کردن کمد خود عبارت رایج با مفهوم مینیمالِ «کمتر، بیشتر است» (less is more) مبنا قرار میدهند. در نتیجه به سراغ یک پالت رنگی ساده متشکل از خاکستری، مشکی، آبی و سفید بروید و از پوشیدن لباسهایی با طرح و نقشهای برجسته و جلف خودداری کنید. در ضمن اگر به فکر بر سر گذاشتن کلاه بره (beret) افتادید، فراموشش کنید.
همه چیز در پاریس به حد کمال شیک و عالی نیست. به عنوان یکی از پربازدیدترین مقاصد گردشگری جهان میتوان انتظار مشاهدهی یکی از شلوغترین نواحی متراکم از توریستها روی کرهی زمین را در آن داشت. در نتیجه مناطقی از نظر جلوه و کلاس سطح پایینتری دارند مثلاً در اطراف برج ایفل دستفروشان مدام به دور شما میگردند یا بیستروهای نه چندان با کیفیت در محدودهی آن، نوشیدنیهای با قیمت بالا میفروشند.
نسبت به منوهایی که تماماً به زبان انگلیسی نوشته شده مشکوک شوید و به سراغ غذاخوریهایی که منوی ویژهی توریستها عرضه میکنند، نروید. چون در این حالت سرتان کلاه میرود و تنها یک غذای فرانسوی غیراصیل که ممکن است حتی در مایکروویو آماده شده باشد، گیرتان بیاید.
توجه به فوریت در کارها در ذات پاریسیها وجود دارد. در نتیجه اگر بدون هدف و آهسته در حال قدم زدن در شهر دیده شوید به این معنی خواهد بود که قصد رفتن به جای مهمی را ندارید و قطعاً یک توریست هستید. پس گاماس گاماس در شهر نچرخید و سریعتر حرکت کنید. این موضوع در جاهایی مثل ایستگاه مترو پاریس اهمیت بیشتری پیدا میکند چرا که اگر سریع اقدام نکنید با چهرهی عصبانی یک بومی روبهرو خواهید شد.
حتی اگر نمیتوانید به صورت روان به زبان فرانسوی صحبت کنید، سعی داشته باشید چند کلمهی کلیدی مانند سلام و خدانگهدار و واژههایی برای پرسیدن آدرس یا سفارش دادن غذا را در حد معمولی یاد بگیرید. یک سلام و علیک رسمی و مؤدبانه به زبان فرانسوی خیلی میتواند کار شما را راه بیندازد و استفاده از آن در شروع مکالمه تأثیر مثبت دارد. اگرچه فرانسوی نبودن شما را پنهان نمیکند اما باعث میشود که صمیمیت و راحتی بیشتری بین شما و فرد فرانسوی شکل بگیرد و بسیاری از افراد پس از آن خودشان به انگلیسی مکالمه را تغییر میدهند تا برای شما راحتتر شود. از عبارات مؤدبانهی بونژو مادام/موسیو (Bonjour Madame/Monsieur) یا در غروب از بونسوآ (Bonsoir) استفاده کنید. با این روش در مواجهه با پیشخدمتها، فروشندهها، راهنمای تور، کارکنان هتل و اشخاص دیگر خدمات بهتری دریافت خواهید کرد.
قهوه با لکههای سفید شیر و مخلفات دیگر را فراموش کنید. مردم بومی در پاریس آن کافه (un cafe) سفارش میدهند که یک اسپرسو است و این سفارش استاندارد پاریسیها شناخته میشود. اگر از آن سرپیچی کنید به سادگی لو میروید. این موضوع را برای کسانی که از بوی سیگار بدشان میآید باید عنوان کرد که اگر برای صرف قهوهی صبحگاهی در فضای باز نشسته باشید انتظار بوی سیگار را داشته باشید.
بعضی کلیشههای رفتاری جالب توجه هستند. پاریسیهای مغرور، بی تفاوت و در تمام دنیا به خونسردی شناخته میشوند و واقعاً این صفت برازندهی آنها است. برای داشتن ظاهری بیتفاوت باید در لب ورچیدن و شانه بالا انداختن مهارت داشت. در هر حال اگر روحیهای بیحوصله و متکبرانه دارید پس همرنگ جماعت پاریس خواهید بود.
در هنگام احوال پرسی در جنوب نقشهی جهان یعنی استرالیا ، در آغوش کشیدن یکدیگر مرسوم است اما اگر در پاریس این کار را بکنند با تعجب به آنها نگاه میشود. در پاریس برای احوال پرسی گونهی هم را میبوسند که حتی در میان آقایان هم بین دوستان صمیمی رواج دارد اما قسمت پیچیده برای غیر بومیها تعداد بوسه است. مثلاً در جنوب کشور سه بوسه متداول است و در شمال استاندارد آن چهار بوسه به شمار میآید. برای احتیاط بوسههای هوایی حوالهی گونهی طرف مقابل کنید و برای جلوگیری از گیج شدن بیشتر، دنبالهروی طرف مقابل در بوسه باشید.
اگر در وسط تابستان در شهر حضور دارید پس حتماً یک توریست هستید. شهروندان پاریس در ماه اوت به خارج از کشور یا مناطق روستایی حومهی شهر میروند. شما هم به مردم شهر بپیوندید و برای آخر هفته در یکی از روستاهای تاریخی زیبای خارج از شهر جا رزرو کنید که حدود یک تا دو ساعت فاصله دارد و در آنجا میتوانید زندگی روستایی فرحبخش فرانسوی را لمس کنید.
فرانسویها روحیهای باز و رک دارند و آمادهی روبهرو شدن با چالشها هستند. اولین پاسخ آنها به یک درخواست معمولاً «نه» است اما شما کوتاه نیایید. به این پاسخ گستاخانهی غیرمنتظره به عنوان یک چالش نگاه کنید. نه! در واقع به این معنی است که دلیل خوبی برای درخواست خود بیان کنید تا در نظر گرفته شود. مثلاً اگر در رستوران میزی کنار در به شما پیشنهاد شد و شما جایی گرمتر را ترجیح میدادید، با روی خوش و ژستی که نشان دهد شما سردتان است درخواست میز دیگری کنید و پاسخ مثبت خواهید گرفت.
قطعا در ایستگاه قطار، فرودگاه، بازار و دیگر مکانها توقع دارید مردم در صف منتظر نوبت خود بایستند، باید بدانید در فرانسه چنین چیزی نیست و اگر در المپیک مسابقهای برای پریدن از روی صف وجود داشت آنها مدال طلا را کسب میکردند. مردم برای سوار اتوبوس شدن یکدیگر را هل میدهند تا اولین نفر باشند البته بعد از اینکه همه سوار شدند متمدنانهتر رفتار میکنند و صندلی خود را به کسی میدهند که بیشتر نیاز دارد.
ممکن است این سرویسدهی به مشتریها ضعیف به نظر برسد اما در واقع کارکنان فرانسوی فرصت میدهند تا به خوبی بگردید. وقت گذاشتن برای انجام کارها به بهترین شکل در فرانسه از اهمیت زیادی برخوردار است. در رستوران های پاریس پیشخدمت زمان زیادی را در اختیار شما قرار میدهد تا منو را بررسی کنید و سپس سفارش دهید؛ فقط به یاد داشته باشید پس از انتخاب، منو را ببندید تا آنها متوجه شوند وگرنه هرگز برای گرفتن سفارش به سراغ شما نمیآیند. پیشخدمتهای فرانسوی پس از سرو قهوه از شما نمیخواهند که خارج شوید بلکه میتوانید پس از غذا بنشینید و استراحت کنید. البته پاریس از این مورد مستثنی میشود چون سرعت کار در آن بالاست و همه میخواهند سریعتر به جایی برسند.
تنها چیزی که به زبان فرانسوی نباید بگویید سؤال ووله وو (Voulez-vous…?) از آهنگ مشهور بانو مارمالاد (Lady Marmalade) است. اینطور برداشت نکنید که با فرانسویها نمیشود شوخی کرد واقعیت این است که این دست شوخیها مدتهاست در همه جا منسوخ شده است.
تصور کنید کسی به شهر شما آمده باشد و تند تند با شما فرانسوی صحبت کند. طبیعی است که سرگیجه میگیرید. مردم فرانسه قطعاً بیشتر از اینکه شما فرانسوی بدانید، انگلیسی بلد هستند اما ممکن است لهجه و تلفظها تفاوت داشته باشد. در نتیجه اگر به زبان انگلیسی مسلط هستید و میخواهید به انگلیسی با مردم صحبت کنید، شمرده حرف بزنید.
فرانسویها یک سکوت پر آرامش را به گفتگوهای بی سروته ترجیح میدهند. در نتیجه گردشگرانی که عادت به شروع کردن گفتگوهای خودمانی با مردم دارند باید دقت کنند که فرانسویها با کسانی که نمیشناسند رسمی برخورد میکنند. آنها در مورد حریم شخصی خود حساس هستند و نباید از کسی که تازه او را دیدهاید در مورد کار، خانواده یا حتی اینکه آخر هفته به چه کاری مشغول بوده، سؤال بپرسید. بهتر است در خصوص رویدادهای جاری، ورزش، هنر و غذا با آنها صحبت کنید.
شاید در بسیاری از رستورانهای دنیا بخواهید پیاز در غذایی حذف شود یا پنیر چدار جایگزین موزارلا شود اما این درخواست در فرانسه با پاسخ منفی بزرگی روبهرو میشود مگر اینکه به آن مادهی غذایی آلرژی داشته باشید. به علاوه اگر درخواست ظرف کنید تا باقیماندهی غذا را با خود ببرید با ابروهای بالا انداختهی پیشخدمت مواجه خواهید شد. اغلب رستورانهای فرانسه به کیفیت بیشتر از کمیت توجه میکنند و به این جهت آنها معتقدند که میزان غذای سرو شده کافی است. در نتیجه تنها وقتی که مشاهده کردید پیشخدمتها به دیگر مشتریها ظرف میدهند این درخواست را بکنید.
غیر از فروشگاه استارباکس در جای دیگر تقاضای قهوه برای بردن نکنید. مثل فرانسویها وقت بگذارید. شما در تعطیلات هستید و عجله هم ندارید. یک صندلی در تراس کافهای انتخاب کنید و حین نوشیدن قهوه به تماشای مردم بنشینید.
در رستورانها هزینهی خدمات در صورتحساب حساب میشود اما اگر پیشخدمت به خوبی از شما پذیرایی کرد خوب است که انعامی برای او در نظر بگیرید. آنها حداقل دستمزد را دارند در نتیجه بسیار از شما ممنون خواهند شد. در مورد میزان آن نگران نباشید نفسِ این کار بیشتر از مبلغ پرداختی ارزشمند است. به رانندهی تاکسی نیاز نیست انعام بدهید اما اگر سرویس خوبی ارائه داد میتوان با پرداخت انعام تشکر کرد. در یک تور گروهی مرسوم است که به راهنما بر اساس مدت زمان و کیفیت تور انعام داده شود.
فرانسویها برعکس آمریکاییها معمولا در خانهشان را میبندند. درِ بسته مرزی را بین زندگی خصوصی و جمعی شخص به وجود میآورد. بنابراین زمانی که کسی را به خوبی میشناسید، در اتاقهایی با درهای باز بمانید. استثناء اصلی حمام است که حتماً باید در آن بسته باشد و هرگز نباید وقتی خارج میشوید حتی کمی در آن را باز بگذارید.
مباحثات پر تنش پس از صرف شام در فرهنگ فرانسوی تثبیت شده است. وقتی «رنه دکارت» فیلسوف قرن هفدهمی اثبات کرد که برای کشف حقیقت هر چیز باید به هر دو طرف دعوا نگاه کرد، فرانسویها آن را به جان و دل پذیرفتند. آنها گاهی دربارهی نکاتی بحث میکنند که حتی با آن موافق نیستند و تنها میخواهند فضا را داغ و هیجان انگیز کنند. یک خارجی ممکن است حالت تهاجمی از رفتار آنها برداشت کند اما در واقع به آنها خوش میگذرد.