گردشبان (gardeshban.ir) : حمیدرضا کرمی ـ دانشجوی دکتری باستانشناسی دانشگاه بوعلی سینا و کارشناس پایگاه میراث جهانی پاسارگاد ـ در نشست علمی نوزدهمین کنگره باستانشناسی، گفت: کاوش باستانشناسی بند هخامنشی «دیدگان» (بستان خانی) بخش مشهد مرغاب که نمونهای بیهمتا از سازههای معماری دوران هخامنشی به شمار میآید با هدف شناسایی و مطالعه بخشهای گوناگون این سد ازجمله ساختارهای معماری سنگی آن انجام شد.
وی افزود: شناخت و مطالعه هسته و پوسته سد «دیدگان» بهمنظور تهیه نقشه و چگونگی طراحی و ساخت سد و ساختارهای وابسته به آن، که در چند مرحله توسط سودجویان آسیب زیادی دیده بود، و در عین حال ساماندهی و مرمت آن از دیگر اهداف اصلی کاوش این بند هخامنشی بود.
کرمی بیان کرد: کاوش باستانشناسی سد دیگان دادههای ارزشمندی در پیوند با مهندسی ساخت سد و مدیریت منابع آب دوران هخامنشی در اختیار ما قرار داد.
وی افزود: هرچند بخش زیادی از این اثر ارزشمند به دلیل سیلاب و دستبردهای انسانی ویران شده است، اما توانستیم شناخت و دانشمان را در مورد چگونگی و فنآوری ساخت سدهای آن دوران و ساختارهای معماری وابسته به آن افزایش دهیم و ترانشهها با وجود آوار بسیار زیادِ حاصل از تخریب در مکانهایی ایجاد شد تا بتوان بیشترین دادهها و اطلاعات بهدست آید.
این باستانشناس با بیان اینکه بقایای سازههای معماری بهدستآمده گویای طراحی دقیق و جانمایی مناسب سد و ساختارهای وابسته به آن درون دره است، اظهار کرد: سبک معماری و تراش سنگها بیانکننده سنتهای معماری دوران آغازین هخامنشی و بهویژه دوران داریوش است.
کرمی بیان کرد: امیدواریم در فصلهای آینده بتوانیم کاوش بخشهای دیگر سد را انجام دهیم تا بتوانیم دادههای جامع و سودمندی را در ارتباط با شیوه و مهندسی ساخت سدهای هخامنشی و ساختارهای وابسته به آن بهدست آوریم.علیرضا عسکری چاوردی ـ عضو هیأتعلمی دانشگاه شیراز ـ در تشریح برنامه فصل دهم کاوشهای باستانشناسی مشترک ایرانی ـ ایتالیایی در تُل آجری پارسه، (فارس) از کاخ تا شهر، گفت: یافتههای حاصل از این فصل چهار عدد تکه آجر لعابدار منقوش به خط میخی بود که این آجرها از کاوش گمانه شماره ۶ در بخش غربی ایوان جنوب شرقی بهدست آمد.
وی بیان کرد: به نظر میرسد در نمای دیواره غربی ایوان جنوب شرقی کتیبهای میخی وجود داشته که با تخریب بنا تکههای آن در آوار این بخش از ایوان مدفون شده بود.
رحمت عباسنژاد سرستی ـ دانشیار گروه باستانشناسی دانشکده هنر و معماری دانشگاه مازندران ـ درباره اقدامات باستانشناسی محوطه «توق تپه نکا»، گفت: ضعف لایههای مس و سنگ و مفرغ و آهن و همچنین، اضطراب در لایههای دورههای اخیر باعث شده که «توق تپه» بر اساس این کاوش، بیشتر بهعنوان یک محوطه نوسنگی مورد توجه قرار گیرد.
به گفته او، این محل، نخستین محوطه کاوش شدۀ نوسنگی در دشتهای شرقی مازندران است و کشف، ثبت و ضبط یافتههای سفالی، مصنوعات سنگی، دادههای محیطی و گیاهی و نمونههای گاهنگاری در این کاوش بهخوبی صورت پذیرفته است.
حسن فاضلی نشلی، استاد دانشگاه تهران نیز در توضیح روند کاوش در گورستان شهنه بابل، گفت: درمجموع مطالعه و بررسی ۱۶ ترانشه ایجاد شده در گورستان شهنه پشته، بقایای ۶۳ اسکلت انسانی بهدستآمده است که ۳۱ مورد آن در حین حفاری علمی باستانشناسی شناسایی و به روش علمی ثبت و ضبط شد.
وی با ابراز تأسف از اینکه بقایای انسانی ۳۲ گور دیگر بر اثر فعالیتهای قاچاق توسط حفاران غیرمجاز تخریب شده و سپس تیم کاوش با بررسی چاله گورها، بقایایی از اسکلت انسانی و بعضاً اشیایی تدفینی را بهدست آورده است، افزود: در مجموع این گورها شامل ۱۱ زن، ۱۱ مرد، ۸ کودک و ۶ فرد بالغ است که شناسایی جنسیت آنها با توجه به پارامترهای تشخیص جنسیت غیرممکن بوده بهدست آمدهاند.
این باستانشناس گفت: همچنین ۲۸ مورد از بقایای انسانی به دلیل اینکه در اثر حفاریهای قاچاق بهشدت آسیب دیده بودهاند، تشخیص سن و جنس در آنها ناممکن بود.
سپهر زارعی ـ کارشناس اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان هرمزگان ـ در ادامه این نشست در توضیح فعالیتهای صورت گرفته برای مستندنگاری محوطه پارینهسنگی میانی «چند درخت» جزیره هرمز در استان هرمزگان، گفت: تا پیش از این، همه آثار شناسایی شده در جزیره هرمز مربوط به دوره اسلامی بود. نتایج حاصل از بررسی اولیه محوطه چند درخت بهمنظور ارزیابی ظرفیت این محوطه برای انجام برنامههای میدانی آینده، روشن ساخت که پیشینه حضور انسان در این جزیره، نیاز به بازبینی دارد.
وی با بیان اینکه صنایع سنگی مجموعه چند درخت، صنعتی تراشهمحور است و سنگ مادر و تراشه «لوألوأ» نمونههای شاخص این مجموعه هستند که بر اساس آنها میتوان مجموعه را به دوره پارینهسنگی میانی منتسب کرد، افزود: این یافتههای جدید، حضور گروههای شکارگرِ گردآورندۀ دوره «پلیستوسن» در این جزیره را تأیید کرده و بیانگر اهمیت تنگه هرمز در باستانشناسی پارینهسنگی خلیجفارس و سواحل جنوبی ایران هست.