تصاویری از وضعیت وخیم نقش‌برجسته‌های ۴۷۰۰ ساله

یک فعال میراث فرهنگی با انتشار تصاویری از وضعیت وخیم سنگ‌نگاره‌های عیلامی شهر ایذه خبر داد.

کد خبر: ۵۲۹۰۱

تاریخ انتشار : سه‌شنبه ۳۰ فروردين ۱۴۰۱-1401 January 30

تصاویر منتشرشده نشان می‌دهد بیشتر این سنگ‌نگاره‌ها زیر آفتاب خوزستان رها شده‌اند و روند تخریب و آسیب آن‌ها شدت گرفته است، شکاف‌ها و ترک‌های عمیق ناشی از فرسودگی در بیشتر آن‌ها مشهود است.

تصاویری از وضعیت وخیم نقش‌برجسته‌های ۴۷۰۰ ساله

سطح برخی از این نقش‌برجسته‌ها را گل‌سنگ پوشانده و نقش بعضی دیگر محو شده است. درحالی‌که برخی دیگر از این سنگ‌نگاره‌ها با یادگاری‌نویسی زخم شده‌اند. بسیاری از این سنگ‌نگاره‌ها در فهرست آثار ملی ثبت شده‌اند و بعضی از آن‌ها همچون نقش‌برجسته «کول‌فرح» به‌علت قدمت بسیارِ آن که تا حدود ۲۷۰۰ سال پیش از میلاد می‌رسد، مادر نقوش درگاه‌های کاخ صد ستون و پلکان آپادانا لقب گرفته است.

سیاوس آریا درباره وضعیت این نقش‌برجسته‌ها گفت: با وجود ارزش و اهمیت شهرستان ایذه، سنگ‌نگاره‌های ایلامی (عیلامی) و الیمایی در محوطه‌های کول‌فرح، شهسوار، اشکفت سلمان و خونگ اژدر در وضعیت بدی قرار دارند و به گفته دوستداران میراث فرهنگی که در نوروز امسال از این محوطه‌ها دیدن کرده‌اند، هم از دید حفاظتی و هم از دیدگاه نگهداری و نگهبانی در وضعیت خوبی قرار نداشته‌اند.

او درباره جایگاه ایذه از توابع استان خوزستان این توضیح را داد که شهرستان ایذه یکی از شهرهای مهم و ارزشمند تاریخی ایران با یادمان‌های باستانی فراوان است که هر کدام از این یادمان‌های تاریخی و فرهنگی خود به تنهایی کتابی گویا از تاریخ دیرین ایران‌زمین است. این میان، سنگ‌نگاره‌های بسیار ارزشمند و بی‌همتایی از دوران ایلامی (عیلامی) و خاندان بومی‌ الیمایی (هم‌دوره با اشکانیان) که قلمرو آن‌ها در خوزستان امروزی بوده و بیشتر باستان‌شناسان آن‌ها را دنباله‌رو ایلامی‌ها می‌دانند در شهرستان ایذه خودنمایی می‌کنند. محوطه‌های باستانی همچون کول فرح، اشکفت سلمان، مجموعه شهسوار، خونگ اژدر، خونگ کمال‌وند و ... تنها بخشی از محوطه‌ها و یادمان‌های تاریخی و باستانی شهر ایذه به شمار می‌آید.

آریا در ادامه با اشاره به مشاهدات میدانی دوست‌داران میراث فرهنگی از سنگ‌نگاره‌های ایذه، ‌ گفت: حتی یک راهنما در این محوطه‌ها در نوروز وجود نداشت تا آگاهی‌رسانی درستی انجام شود و به پرسش‌های گردشگران و مسافران پاسخ دهد. از سویی، بخش‌هایی بدون نگهبان بود که مایه افسوس است.

این کنشگر میراث فرهنگی در نقد برنامه‌های نوروزی همچون نوروزگاه که آن را بدون دستاورد سودمند می‌داند، پیشنهاد کرد وزارت میراث فرهنگی به جای شعار دادن و برگزاری برخی از نمایش‌ها و همایش‌ها (همانند نوروزگاه) از توانمندی کنشگران میراث فرهنگی می‌تواند بهره ببرد تا هم حفاظت بهتری از آثار تاریخی صورت گیرد و هم راهنمایی باشند برای گردشگران. این درحالی است که هر سال از راهنماهایی استفاده می‌شود که معمولا دانشی عمیق درباره میراث فرهنگی ندارند و نتیجه مثبتی هم نداشته‌اند، با این وجود چنین رویه‌ای هر سال تکرار می‌شود.