علیرضا عسکریچاوردی، سرپرست هیات ایرانی پروژه مشترک کاوش باستانشناسی محوطه تخت جمشید گفت: آخرین فصل کاوشهای باستان شناسی هیات مشترک ایرانی ایتالیائی پس از ۱۰ سال در حالی رو به اتمام است که باستان شناسان موفق شدند اثبات کنند که احتمالا کوروش بزرگ فرمان ساخت دروازه پردیس پارسه را صادر کرده است و این دروازه باشکوه در دوره فزرندش کمبوجیه به بهره برداری رسیده است.
این باستانشناس خاطرنشان کرد که دروازه مکشوفه در محوطه تل آجری واقع در ۳ کیلومتری شمال غرب تختگاه تخت جمشید قرار دارد.
عسکریچاوردی در رابطه با ویژگیهای این میراث منحصربهفرد جهانی، گفت: این دروازه بنائی به ابعاد ۳۰ در ۴۰ متر به ارتفاع تقریبی ۱۲ متر بوده است. بنا دارای کریدوری در مرکز بوده است که بخش مرکزی آن را اتاقی مستطیل به ابعاد ۸ در ۱۲ متر تشکیل می داده است و در دورن این اتاق مرکزی ۴ صندلی نشیمن وجود داشته است. راهروی مرکزی از دو طرف به سوی پردیس هخامنشی باز میشده است.
سرپرست ایرانی این پروژه باستانشناسی و عضو هیات علمی دانشگاه شیراز در رابطه با ویژگیهای دیگر این محدوده در حال کاوش، بیان کرد: این دروازه از مواد و مصالح خشت و آجر بنا شده است و سرتاسر نمای داخلی و بیرونی آن مزین به آجرهای رنگین بوده است. بخش پائین و ازاره دیوارها مزیّن به گل های لوتوس، بدنه و نما دیوارها مزیّن به انواع پنلهای رنگین از حیوانات اسطورهای نمادها و سمبلهای اعتقادی ایران باستان،هخامنشی، عیلام و بینالنهرین بوده است. مهمتر اینکه در اتاق مرکزی کتیبههایی به خط و نگارش بابلی و عیلامی وجود داشته است.
این باستان شناس اضافه کرد: مجموع اسناد نگارشی، مواد و مصالح ساخت بنا، موتیفهای بکار رفته در تزئین نما بنا، تاریخ گذاری کربن ۱۴ و جنبههای تقدس و تشرف به این دروازه نشان میدهد این بنا پس از سال ۵۳۹ قبل از میلاد و به افتخار فتح بابل به دستور کوروش بزرگ ساخته شده است؛ فرزند کوروش بزرگ همزمان با حکومت پدر در شهر بابل به مدت ۸ سال فرمانروا بود و در سال ۵۲۹ قبل از میلاد به پادشاهی ایران رسید.
عسکری چاوردی در رابطه با اهمیت این دروازه در شهر پارسه، گفت: کوروش هخامنشی به دلیل اهمیت مذهبی و فتح مهمترین شهر دنیا باستان، بابل، دستور ساخت این دروازه را صادر کرد و کمبوجیه فرزندش به دلیل علاقه به شهر بابل، آشنائی دیرینه با بابلی ها و پیوند فرهنگی جهان باستان کار ساخت مجموعه بزرگ معماری شهر پارسه به سبک معماری بابلی را ادامه داد و در دوره وی دروازه پردیس شهر پارسه در بخش فیروزی این شهر به بهرهبرداری رسید.
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید نیز از انجام مراحل مختلف کاوشهای باستان شناسی توسط هیات مشترک ایرانی ایتالیایی در تل آجری خبر داد و در این باره مطرح کرد: فصل دهم کاوش در محوطه تل آجری در آذرماه سال جاری کلید خورد و در تکمیل کاوشهای فصول پیشین، با هدف ساماندهی و آمادهسازی محوطه و عرضه شواهد ارزشمند تاریخی آن به بازدیدکنندگان مجموعه تا کنون نیز ادامه دارد.
حمید فدایی این کاوش را اقدامی مشترک با همکاران بینالمللی در حوزه باستان شناسی با هدف بهرهبرداری و معرفی این محوطه، بناها و آثار تاریخی منحصربهفرد دوران هخامنشی به گردشگران و شهروندان دانست و افزود: با توجه به پیشرفت همزمان عملیات اجرا سقف حفاظتی بر روی این محوطه تاریخی، امید می رود که در آینده نزدیک این محوطه به عنوان یک «سایت موزه» مهم بتواند به عموم بازدیدکنندگان پارسه عرضه شود.
مدیر پایگاه میراث جهانی تخت جمشید با تاکید بر اینکه حفاظت و توسعه مراحل مختلف بهرهبرداری از این محدوده تاریخی گامی مهم در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری کشور محسوب میشود، بیان کرد: این محوطه تاریخی در نزدیکی تخت جمشید شواهد مهمی و ارزشمندی از شهر پارسه را در خود جا داده و به جهت ارایه درکی ملموس از گستره پایتخت هخامنشیان، می تواند در توسعه گردشگری منطقه گام مهمی تلقی شود.
هیات باستان شناسی مشترک ایرانی ایتالیائی به سرپرستی مشترک پی یر فرانچسکو کالیری از دانشگاه بولونیا و علیرضا عسکریچاوردی از دانشگاه شیراز از سال ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۹ طی ۱۰ فصل کاوش باستان شناسی مجموعه اسناد و مدارک گسترده باستان شناسی از این محوطه کشف کردند.
ایسنا نوشت، تلاش این گروه باستانشناسی تبدیل این محوطه به سایت موزه قابل بازدید برای عموم بوده و به همین دلیل اقدامات حفاظتی گستردهای از طرف وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به ویژه پایگاه میراث جهانی تخت جمشید و موسسه ایزمئو ایتالیا برای حفاظت از سازههای خشتی و آجرهای لعاب دار این دروازه فراهم شده است.