پل قدیمی دزفول، سازه ای تاریخی و دیدنی+ عکس

پل‌های خوزستان هر بیننده‌ای را شگفت‌زده می‌کند، همراه باشید تا بدانیم پل قدیم دزفول چند سال قدمت دارد.

کد خبر: ۶۱۳۹۵

تاریخ انتشار : يکشنبه ۲۲ بهمن ۱۴۰۲-1402 November 22

پل ساسانی دزفول که یکی از قدیمی‌ترین پل‌های جهان به شمار می‌رود تا یک دهه پیش محل تردد وسایل نقلیه و راه عبور شهرهای شوشتر، اندیمشک و دزفول بوده است.

این پل حلقه ارتباط بین شرق و غرب دزفول و حتی روزگاری یکی از راه‌های مهم ارتباط بین منطقه جندی شاپور و سرزمین بین‌النهرین بوده است.

در سال ۱۳۹۰ به‌منظور حفظ آن، شهرداری دزفول در قسمت ورودی پل میدانی آجری ساخت و این پل به محل عبور عابران پیاده و گردشگران تبدیل شد.

تاریخچه پل قدیم دزفول

پل ساسانی دزفول که قدمتش به ۱۷۰۰ سال قبل برمی گردد یکی از قدیمی‌ترین پل‌های دنیاست که به دستور شاپور اول پس از پیروزی درجنگ به دست اسیران رومی در بند ایران ساخته شد.

شاید تعجب کنید اما مقاوت این پل به حدی است که با وجود قدمتی طولانی تا همین چند سال پیش خودروها هنوز از روی آن عبور می کردند.

اما در سال ۱۳۹۰ در ورودی پل میدانی آجری درست شد تا از این به بعد دیگر فقط پلی گردشگری باشد و هیچ رفت و آمد خودرویی روی آن انجام نشود. امروز این پل مخصوص پیاده روی شده و خودروها از مسیر کناری اش می گذرند.

پل ساسانی مهمترین و برجسته ترین جاذبه تاریخی دزفول است به طوری که حتی اسم شهر هم از روی این پل است، شاید برایتان جالب باشد که بدانید وجود این پل باشکوه باعث شده که اسم این شهر را دزفول(دژپل) بگذارند.

این پل در سال ۲۶۳ میلادی بر روی رودخانه دز ساخته شد و همیشه محل تحولات مهمی مثل جنگ ها و ظهور تمدن ها بوده است.

پل ساسانی با ۳۷۰ متر طول در مرکز دزفول قرار دارد و نقطه پیوند شرق و غرب شهر است به طوری که مسیر عبور به شهرهای شوشتر، اندیمشک بوده است.

این پل که بارها در طول تاریخ مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته در سال ۱۳۱۰ ثبت ملی و در دوره ای تصویرش روی پول ملی چاپ شد.

با اینکه حدود ۱۷۰۰ سال از ساخت پل می‌گذرد اما این اثر گرانبهای تاریخی همچنان به حیات خود ادامه می‌دهد و گردشگران زیادی را به خود جذب می کند.

در ساختمان این پل آثاری از معماری دوره ساسانی و صفوی به چشم می خورد، در دوره پهلوی هم خراب شدن دهانه‌های میانی پل باعث شد که دو دهانه بتونی روی آن ساخته شود.

پل ساسانی از سنگ ساروج و آهک درست شده و با اینکه در دوره های مختلف چندین بار بازسازی شده اما پایه هایش برای دوران ساسانی است.

پل ۱۴ دهانه دارد و با ایستادن بر روی آن گذر آب خروشان رودخانه دز را در زیر پایتان می بینید.

در سیلی که فروردین سال ۹۵ اتفاق افتاد جریان آب رودخانه بسیار بالا رفت اما پل باز هم مقاوت نشان داد البته کارشناسان می گویند آسیب هایی به آن وارد شده است.

قدمت طولانی پل باعث شده که نیازمند مرمت های دوره ای و منظم باشد و در هیچ زمانی به حال خود رها نشود نکته ای که به نظر می رسد مورد غفلت قرار گرفته است.

در کتاب‌ها و منابع متعددی به پل رومی دزفول اشاره و معماری آن توصیف شده است. برای نمونه، جرج کرزن از سیاستمداران معروف انگلیسی در توصیف پل قدیمی دزفول آورده است:

در حدود غربی خاک بختیاری و حوزه نهایی آب دز، شهر جالب توجه دزفول واقع شده است (دزفول- دزپل). این نام به واسطه پل باشکوه مجاور آن است که بدون شک به دوره ساسانیان تعلق دارد.

قسمت زیرین این پل از سنگ و قسمت فوقانی که آجری است قدیمی‌تر به نظر می‌رسد، ۴۳۰ یارد طول و بیست و دو طاق به‌شکل و اندازه مختلف دارد.

در کتاب سفرنامه خوزستان نوشته حاج نجم الملک نیز چنین آمده است:

پلی عظیم روی دز از قدیم زده‌اند که از آثار غریبه است. فی الجمله تعمیری لازم دارد. طول این پل سیصد و شصت ذرع است. دو دامنه دارد به طول سی ذرع و عرض هفت ذرع و ارتفاع دوازده ذرع. عدد چشمه‌ها بیست عدد و عرض چشمه‌ها بعضی پنج و بعضی نه ذرع است.

پل قدیمی دزفول مانند سایر پل‌های تاریخی با استفاده از مصالحی چون آجر، سنگ، ساروج بنا شده است؛ ساروج تشکیل یافته از خاکستر، آهک، ماسه بادی و لویی یا نی رودخانه که له می‌شود، تخم‌مرغ، موی بز و شیر است که عملکرد و راندمان و مقاومت ساروج را بالا می‌برد.

در ساخت این پل از سنگ‌های بزرگ ماسه‌ای اطراف شوشتر استفاده کرده‌اند که با بست‌های فلزی بهم متصل شده‌اند. این پل دارای ۱۴ دهانه است و طول آن به ۳۷۰ متر می‌رسد.

از سازه اصلی پل ساسانی دزفول تنها پایه‌های آن باقی مانده است که در عصر صفوی روی این پایه‌ها ساختمان فعلی پل احداث شد. طاقدیس‌های پل نیز مربوط به این دروه است و عرشه پل که با مصالح امروزی چون سیمان و فلز ساخته شده مربوط به دوران پهلوی اول و رضاشاه است.