گردشبان (gardeshban.ir) :
مجموعه تاریخی کردشت در استان آذربایجان شرقی تنها حمام نیست بلکه مجموعه ای از بناهای تاریخی بهم پیوسته است که به نام مجموعه کردشت شناخته شده است اما از آنجا که حمام آن بسیار زیباست همه اهالی این منطقه از لفظ حمام کردشت برای همه این مجموعه استفاده میکنند.
در هر حال این مجموعه تاریخی مهجور افتاده است. از طرفی در منطقه آزاد ارس قرار گرفته و از طرف دیگر اداره کل میراث فرهنگی استان مسئول نگهداری از آن است همچنین صندوق حفظ و احیا آثار تاریخی این بنا را به مزایده گذاشته تا بخش خصوصی آن را مرمت کرده و به بهره برداری برساند.
صندوق احیا برای این مجموعه که کاربری آن را خدماتی گردشگری بین راهی تعریف کرده است، قیمت پایه اجاره بهای ماهانه ده میلیون تومانی را محاسبه کرده که البته با ضریب افزایش سالانه مطابق آخرین شاخص تورم اعلامی بانک مرکزی محاسبه و اعمال می شود. مدت قرارداد آن نیز ۲۳ ساله خواهد بود که شامل ۳۶ ماه دوره طراحی و مرمت و مدت باقی مانده مدت بهره برداری است. همچنین برآورد هزینه اجرا عملیات تکمیلی مرمت و آمادهسازی احیا این بنا تایخی ۱۲ میلیارد تومان است.
تابلویی که جلو ورودی آن نصب شده اطلاعات زیادی از این بنای تاریخی به مخاطب نمیدهد ولی با وجود اشتباهات نوشتاری متعدد در آن آمده: مجموعه تاریخی کردشت در دو دوره تاریخی یعنی عصر صفوی و قاجاریه در این مکان بنا شده است. آثاری مانند حمام تاریخی، چهارباغ، شاه نشین، یخچال، مسجد تاریخی غریب، کوشک در دوران صفوی بنا شده ولی بعدا در دوره قاجار به دلیل وقوع جنگهای ایران و روسیه در زمان ولیعهدی عباس میرزا پسر فتحعلی شاه قاجار، ضمن مرمت آثار قبلی، بناهای دیگری همچون دیوار ، برج باروها و اصطبل، انبار، ساخلوی نظامی و دروازهها بنا شدهاند.
مجموعه کردشت در جنوب رودخانه ارس جایی بین مرز ایران و نخجوان واقع شده است و میتواند میزبان گردشگرانی باشد که به نخجوان و یا ارمنستان میروند و یا از آنجا به ایران میآیند.
حمام این مجموعه که دارای تزئینات گچ بری و نقاشی زیبایی است بسیار بزرگ بوده و دارای بخشهای مختلفی است متاسفانه پیش از این کسانی که آن را مرمت کردهاند؛ از مصالحی بهره برده بودند که متناسب با این بنا نیست. سنگهای مرمر سبز رنگ و کاشی و سرامیکهایی در این بنا به کار برده که مرمت آن را مضحک کرده است.
غیر از آن دخل و تصرف در ایجاد بخشهای اضافه و تغییر کاربری بخشهای دیگر حمام به این بنا آسیب زیادی وارد کرده است غیر از آن اکنون این بنا در معرض تخریب ناشی از رطوبت قرار دارد به نحوی که محدوده زیادی از دیوار و سقف های آن نم کشیده و یا به دلیل اینکه مرمت نشده، در معرض ریزش قرار دارد.
از داخل این حمام تونلی وجود داشته که به چهارباغ راه داشته است و در زمان های قدیم تر از این راه برای رفت و آمد نظامیها استفاده میکردند طول آن زیاد است و شاید به عنوان یک راه مخفی کاربرد داشته است. چهارباغی که این تونل به آن میرسد در واقع اکنون شبیه به چهار باغچه است که به خصوص در فصل پاییز جلوه زیبایی دارد و در چهار طرف حیاط مجموعه قرار گرفته است درست جلوی عمارت شاهنشین.
این عمارت اکنون تزئینات زیادی ندارد و دیوارهای آن سفید شده است ولی همچنان بزرگ بوده و یک حوضچه زیبا در وسط آن دارد با پنجرههای چوبی سرتاسری که منظرهاش به حیاط میرسد.
دورتا دور این مجموعه اتاق هست و البته یک مجموعهای هم که گویا کاربرد اقامتی داشته با مصالح جدید و سیمانی به آن اضافه شده ولی چون بودجه کافی برای تکمیل آن نبوده، رها شده است. ساختمانی که هیچ سنخیتی با این بنا تاریخی ندارد.
مهر