کاووش لودرها به جا باستان‌شناسان در جوبجی رامهرمز

با وجود این‌که مجوز کاوش و نجات‌بخشی در محوطه باستانی جوبجی رامهرمز بار دیگر توسط پژوهشگاه باستان‌شناسی به سرپرستی میثم حسین‌زاده صادر شده است اما اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری شهرستان رامهرمز بی‌اجازه و بدون مجوز اقدام به ورود لودر به محوطه باستانی و برچیدن تپه‌ای از ماسه که روی محوطه باستانی وجود داشته، کرده است. اقدامی که خلاف ضوابط قانونی است و می‌تواند راه‌ را برای انجام برخی فعالیت‌های غیر قانونی بوده و آسیب به محوطه باستانی بازتر کند.

کد خبر: ۲۴۴۹۷

تاریخ انتشار : شنبه ۰۹ فروردين ۱۳۹۹-1399 January 09

گردشبان (gardeshban.ir) :

در خصوص اقدام سرخودِ اداره میراث فرهنگی شهرستان رامهرمز، رئیس این اداره باید قبل از هرگونه فعالیت در محوطه از اداره کل میراث فرهنگی خوزستان کسب تکلیف می‌کرد که این اقدام در زمان خود صورت نگرفت. حال که اعمال نظرهای شخصی در چنین محوطه‌ای می‌تواند فاجعه‌های احتمالی دیگری را باعث شود، انجام دو کار اصولی برای محوطه باستانی جوبجی اولویت دارد. اول این‌که تعیین عرصه و حریم محوطه جوبجی رامهرمز ابلاغ شود. دوم این‌که پایگاه پژوهشی و باستان‌شناسی جوبجی تشکیل شود.

خراش‌هایی که جوبجی بر تن دارد

برای رویارویی با آن‌چه که در محوطه باستانی جوبجی رخ داد، در ششمین روز از فرودین سال ۱۳۹۹ از محوطه باستانی جوبجی در حوالی رودخانه اعلا و ما بین دو روستا دهیور و جوبجی بازدید کردم. این در حالی‌ است که نخستین بازدیدم به سال ۱۳۸۶ و بعد از انتشار خبری که در رسانه‌ها از کشف گنجینه جوبجی خبر دادم بر می‌گردد. بازدید دوم به دوره‌ای بر می‌گردد که لازم بود گزارشی از کاوش‌های باستان‌شناسی تهیه کنم. حال برای سومین بار به محوطه‌ای رفته‌ام که برداشت تپه‌ای از ماسه آن هم روی محوطه‌ای باستانی با پراکندگی سفال‌هایی از ایلام، هخامنشی، اشکانی ساسانی تا دوره اسلامی در آن مشهود و نگرانی‌هایی برای دوستداران میراث فرهنگی پدید آورده است.

در پی مشاهده‌هایی که خود از این محوطه داشتم، همچنان معتقدم که ورود لودر و برداشت تپه‌ای از ماسه در بخش‌هایی از محوطه جوبجی در حالی صورت می‌گیرد که این برداشت ماسه‌ها به وسیله لودر باعث خراشیده شدن و برداشت برخی داده‌های فرهنگی از تپه باستانی شده است. به همین دلیل هرگونه تشخیص و نیاز به جابجایی مصالح ولو اینکه برای دید بصری کمک کند، نیازمند هماهنگی و اخذ مجوز از پژوهشگاه و در نهایت معاونت میراث فرهنگی در سطح کشور و استان خوزستان است.

خدشه به فرا سوی پشته ماسه‌ای

آن‌هایی که از برداشت پشته‌های ماسه‌ای برای دید بهتر نگهبان در جوبجی دفاع می‌کنند اگر اندک مطالعه‌ای از وضعیت توپوگرافی محوطه جوبجی داشته باشند متوجه ناهمواری‌های طبیعی و پشته‌های تاریخی و فرو افتادگی‌های بسیاری در آن می‌شوند. با توجیه‌های انجام شده برای برداشت تپه ماسه‌ای به منظور دید بهتر نگهبان، آیا می‌توان برای سهولت در پایش تمامی محوطه، آن تپه‌های باستانی را تسطیح کرد؟ واقعا چه ضرورت منطقی و محکمه پسند در این خصوص وجود دارد؟

در بازدیدی که از محوطه باستانی جوبجی داشتم، متوجه نشانه‌هایی در نقطه مخدوش شده بودم که حاکی از دخل و تصرف در مساحتی بیشتر از برداشت دپوی ماسه است. بررسی عکس‌های هوایی آرشیوی و بررسی وضعیت کنونی به روشنی بیانگر این موضوع است که چرا به قسمت های اطراف دپوی یادشده خدشه وارد شده است.

معتقدم آسیب‌هایی به آثار تاریخی قسمت دخل و تصرف شده صورت گرفته است. چون تکه‌های سفالی، قطعات تابوت، استخوان‌های احتمالا انسانی و سازه‌های خشتی تخریب شده به سطح منطقه مورد دست درازی، گویای این تعرض ناشیانه است. این در حالی است که طی روزهای گذشته هرگونه خاک‌برداری و گودبرداری و تسطیح تکریب شده بود. اما وضعیت موجود ناقض آن است.

لودری هم که اقدام به برداشتن تپه ماسه‌ای کرده است به کارخانه سنگ شکن موجود در جوبجی ختصاص دارد که با پیگیری‌های مدام سعی در ایجاد یک جاده دسترسی در محوطه باستانی دارند. نکته مهم اینکه کارخانه سنگ شکن هم طبق ضوابط پس از پایان مجوز دیگر حق فعالیت و تمدید مجوز را ندارد و باید به مرور نسبت به آزادسازی عرصه اقدام کند. همه این اقدامات منوط به ابلاغ عرصه و حریم میباشد. پس وزارت میراث فرهنگی در تعلل برای ابلاغ این محوطه باستانی سراسر آسیب مقصر است.

جوبجی همچنان در انتظار ابلاغ عرصه و حریم

تعیین عرصه و حریم محوطه باستانی چهل هکتاری جوبجی رامهرمز در حالی پس از ۱۲ سال از کشف گنجینه معروف مصوب شده که همچنان در نوبت ابلاغ است. ابلاغ دیر هنگامی که این محوطه را به میدانی مین برای پروژه های متعددی نظیر راه سازی، کانال کشی، جاده سازی، معدن شن، کشاورزی و در نهایت برخورد با حفاران غیر مجاز بدل کرده است. همچنین در ضوابط عرصه و حریم هر گونه احداث جاده و کارخانه ممنوع شده است.

آنچه که باید به استانداری خوزستان، فرمانداری رامهرمز و دفتر نماینده در مجلس شورای اسلامی یادآور شد و از آن‌ها درخواست کرد که گاهی بر اصرارهای خود برای ورود به این محوطه باستانی پافشاری نکنند، با اینکه عرصه و حریم ابلاغ نشده اما از طرف اداره کل میراث فرهنگی خوزستان تمام ضوابط و شرایط محوطه به سازمان آب و برق، راه و شهرسازی و فرمانداری رامهرمز و کلیه دستگاه‌های اجرایی اعلام شده است.

ضرورت پایش مستمر جوبجی

به همین دلیل راه‌اندازی پایگاه پژوهشی و باستان‌شناسی در جوبجی دوچندان اهمیت داد. حال که شش ماه از انتصاب مدیر پروژه جوبجی می‌گذرد، از مدیریت این پروژه درخواست می‌شود در صورت وجود گوش شنوا و البته برخورداری از امکانات و اختیارات، مقتدرانه مانع از دست درازی به محوطه بشود. این در حالی است که بارها گفته شده سیاست وزارتخانه و اداراه کل بر این است که برای محوطه‌های حائز اهمیت با ایجاد پایگاه ملی یا جهانی و یا مدیریت پروژه حساسیت ویژه‌ایی قائل می‌شود. اما با وجود گذشت حدود شش ماه از انتخاب مدیر پروژه جوبجی آیا کانکسی که برای پروژه و انجام فعالیت‌های پژوهشی و اداری در اداره رامهرمز مستقر شده تحویل تا فرد مورد نظر شده است تا حداقل بخشی از هفته در آن مستقر شود؟ بی‌شک با راه اندازی پایگاه جوبجی می‌توان با هماهنگی معاونت میراث فرهنگی، این محوطه مرتب پایش شود و سبب شود که تمرکز مدیر پروژه صرفا روی محوطه مذکور باشد و کلیه ضوابط قانونی محوطه را اعمال کند.

میراث خبر

بازدید از صفحه اول ارسال به دوستان نسخه چاپی خبرنامه

مطالب مرتبط