حمام گله داری ؛ بنایی قاجاری بندرعباس

محله گله داری یکی از محله‌های قدیمی شهر بندرعباس است که بناهای تاریخی متعددی مانند حمام‌ گله داری و مسجد گله داری آنجا قرار دارند.

کد خبر: ۳۹۹۳۲

تاریخ انتشار : شنبه ۱۸ ارديبهشت ۱۴۰۰-1400 February 18

گردشبان (gardeshban.ir) :

شهر بندرعباس در استان هرمزگان دارای جاذبه های تاریخی بسیاری است و یکی از جاذبه های تاریخی بندرعباس، حمام گله داری است که به عنوان یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی شهر بندرعباس شناخته می‌شود. و در سال ۱۳۷۴ با شماره ثبت ۲۰۰۳ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این حمام که در محله قلعه‌شاهی بندرعباس یعنی در جنوب این شهر و بسیار نزدیک به ساحل خلیج فارس قرار گرفته است.

در حال حاضر به عنوان موزه مردم‌شناسی استفاده می شود. اگر با خرید بلیط هواپیما ارزان به این شهر سفر کردید، بازدید از این آثار تاریخی خالی از لطف نیست.

تاریخچه حمام گله داری بندرعباس

قدمت این حمام به دوره قاجار برمیگردد، گویا حمام گله داری در قدیم بسیار شلوغ بوده و مردم زیادی از آن استفاده می‌کردند و رونق فراوانی داشته است. این حمام در دو نوبت زنانه و مردانه فعال بوده و در نوبت زنان کاملا فرق داشته، طوریکه زنان بندرعباس، با تشریفات خاصی از صبح تا بعدازظهر را در این حمام سپری می‌کردند .

البته پس از دهه ۱۳۴۰ با آمدن لوله‌کشی شهری کم‌کم این حمام به مکان متروکه تبدیل‌شد تا اینکه در اوایل دهه ۱۳۷۰ سازمان میراث فرهنگی وارد عمل شد و این حمام را مورد مرمت قرار دادند که در روزها و ساعات مشخص برای بازدید عموم آزاد کردند.

از آنجایی که این ناحیه دارای رطوبت بالایی است، مصالحی مانند سنگ های دریایی و اسفنجی و ساروج محلی و گچی استفاده شده است، زیرا این سنگ‌ها دارای قابلیت جذب رطوبت بسیار بالایی دارند.

معماری حمام گله‌ داری بندرعباس

این ساختمان نیز مانند حمام‌های دیگر دارای فضاهای بینه، سر بینه، گرمخانه و خزینه‌ است. بنا دارای پنج گنبد بزرگ و کوچک است. وقتی می خواهید وارد حمام گله داری بندرعباس شوید، یک راهروی هشتی به چشم می آید که دارای ابعاد کوچکی است و برای تنظیم دما و میزان رطوبت محیط داخلی حمام بوده است.

فضای بینه نیز به شکل هشت گوش ساخته شده بود و در اطراف آن چهار صفه یا سکوی نشیمن و رختکن وجود داشته است. وقتی وارد حمام شوید نشیمن گاه ها را خواهید دید. همگی حمام های ایرانی دارای یک حوض در مرکز اصلی حمام هستند. محدوده میاندر محلی برای ارتباط بینه با گرمخانه است و عموما محیط داخلی آن سرد و مرطوب است.

قسمت سربینه نیز بخشی از حمام است که محل شست و شو بوده و دارای دو سکوی نشیمن است که بخار نیز به آن می‌رسد.

همچنین سربینه به خزینه متصل می‌شود و فضایی گرم و خشک دارد. وسط سالن بینه حوضچه هشت ضلعی کوچک قرار گرفته که فضای این قسمت سرد و خشک بوده، زیرا فضای ورودی در ارتباط مستقیمی با فضای خارجی است که این فضا سرد و مرطوب و دارای بخار است.

خزینه نیز محل گرم شدن آب مورد استفاده حمام است و البته نامی بسیار آشنا و با اهمیت بالا در حمام همین قسمت است. در قسمت خزینه معمولا فضا گرم و خشک است تا آب مورد استفاده گرم شود.

آبی هم که در خزینه گرم می‌شود توسط کانال‌هایی که از جنس ساروج و سنگ ساخته شده‌اند، به قسمت‌های مختلف حمام منتقل می‌شود و مورد استفاده قرار می‌گیرد.سیستم گرمادهی حمام شامل انبار سوخت، آتشدان، دیگ، دودکش‌ها و گودال جمع‌آوری خاکستر است.

جالب است بدانید که آب این حمام از چاهی به عمق ده متر که هنوز هم پابرجاست تامین می شده و در آن زمان برای گرمایش آب حمام از نیروی کمکی گاو در مسیر استفاده می کردند، به طوری که چاه چرخ گاوی به طور دائم در حال حرکت بوده و آب را از چاه به انبار ذخیره آب می‌ریخته است.

فضای گرم ‌کننده حمام به خاطر نگهداری گرما در عمق زمین قرار گرفته ‌است. روشنایی این حمام نیز مانند ساختمان های دیگر نیست و حالت خاصی دارد، اگر به سقف حمام نگاه کنید، در وسط سقف حمام هم روزنه‌هایی به عنوان نورگیر و تهویه قرار دارند.

این روزنه‌ها را در فصل های بهار و تابستان باز می کردند تا دما و رطوبت حمام تنظیم شود. جالب این است که حمام‌ها در گذشته فقط محل استحمام نبودند، بلکه یکی از مکان های مهم در شهر و روستا محسوب می شدند که بزرگان در آنجا به بحث و صحبت می پرداختند و همچنین کشیدن قلیان و نوشیدن چای نیز یکی دیگر از کارهایی بوده که در حمام‌های قدیمی انجام می دادند.

مردم پس از شستشوی بدن که از قسمت گرمخانه خارج می شدند، در قسمت بینه می‌نشستند و به گفتگو می‌پرداختند و لحظات خوشی می گذراندند.

بعد از این که حمام به موزه تبدیل شد، مجسمه‌هایی در آن نصب شده تا به فضای حمام رونق ببخشند. در سفر خود به بندرعباس از طریق تهیه بلیط هواپیما تهران به بندرعباس، همه روزه می توانید از ساعت ۹:۳۰ صبح تا ۵:۳۰ عصر برای بازدید از این حمام تاریخی بروید همچنین فراموش نکنید برای بازدید بلیط تهییه کنید. مدت زمان برای بازدید نیز ۳۰ الی ۴۵ دقیقه در نظر بگیرید.

جاذبه های دیدنی نزدیک حمام گله داری بندرعباس

فاصله حمام گله داری بندرعباس تا معبد هندوها: ۱ کیلومتر

فاصله حمام گله داری بندرعباس تا بازار قدیم بندرعباس: ۱ کیلومتر

فاصله حمام گله داری بندرعباس تا مسجد جامع دلگشا: ۱ کیلومتر

هتل های نزدیک حمام گله داری بندرعباس

هتل امین: ۲۰۰ متر

هتل آپادانا: ۱ کیلومتر

هتل کوثر: ۱ کیلومتر

هتل هرمز: ۲ کیلومتر