برخی از محققان بر این باورند که حدودا در اواخر عصر یخبندان (حدود ۱۲ هزار سال پیش)، اجداد ما شروع به ساخت شهرهای پیچیده در سراسر جهان کردند. با توجه به تاریخ مکتوب شده، شواهدی از شهرهای پیچیده در حدود ۱۰ هزار سال پیش وجود دارد.
۱- جریکو یا اریحا (Jericho)
به گفتهی محققان، اریحا مرکز تجارت و زندگی در اوایل ۹ هزار سال پیش از میلاد بوده است. جریهو یکی از قدیمی ترین شهرهای مستقل اشغال شده در سطح زمین است. هزاران سال پیش گرانترین گیاه به نام اپوبالساموم در این شهر میرویید و همچنین جریکو گرانترین نفت جهان را نیز تولید میکرد.
جریکو علاوه بر اینکه مرکز تجارت و صنعت بود، مملو از معابد و ارتشهای نظامی نیز بود.
۲- اوروک (Uruk)
نمیتوان لیستی از چندین شهر باستانی بزرگ را نوشت و در آن به اوروک، بزرگترین شهر این سیاره در حدود ۳۵۰۰ سال پیش از میلاد، اشارهای نکرد. بخش عمدهای از تاریخ مربوط به گذشتهی اوروک نابود شده است، اما ساختمانهای جدید بر اساس ساختمانهای قدیمی آن احداث شدهاند. اوروک به معنا زمین بین رودخانهها است.
۳- اور (Ur)
اور زمانی خانهی بیش از ۱۰ هزار انسان بود، اما حالا تنها چیزی که از آن به جا مانده، خرابهها است. با این حال حدود ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد، شهر اور میزبان خانههایی با اقلام لوکس و زیبا بود که همگی از فلزات گرانبها و سنگهای مختلف ساخته شده بودند.
۴- بابل (Babylon)
محققان برآورد میکنند که بابل از سال ۱۷۷۰ تا ۱۶۷۰ پیش از میلاد و دوباره بین سالهای ۶۱۲ تا ۳۲۰ پیش از میلاد بزرگترین شهر جهان با جمعیتی بیش از ۲۰۰ هزار نفر بوده است. بابل یک شهر بسیار مهم در بینالنهرین باستانی بود. بابل در سواحل رود فرات ساخته شده است و ویرانههای آن در هیله عراق واقع شده است. لازم به ذکر است که بابل در سال ۵۳۹ پیش از میلاد توسط کوروش بزرگ، بنیانگذار امپراتوری هخامنشی در ایران فتح شد.
۵- ماری (Mari)
ماری یک شهر باستانی بزرگ است که تا به امروز اطلاعات کمی را از آن شنیدهایم. با وجود اینکه ماری همانند بابل، اوروک یا جریکو معروف نیست، اما یک سرمایه تجاری قوی در بینالنهرین محسوب میشد. آن بازار مرکزی منطقه بود که از طریق آن سنگ، چوب، کالاهای کشاورزی و لوازم سفالگری منتقل میشد.
از لحاظ باستانشناسی، شهر ماری به عنوان گنجینهای برای دانش آموزان شناخته میشود. در سال ۱۹۳۳، کاوشهای باستانشناسی در ماری نتایج خوبی در مورد این شهر را به ارمغان آورد.