بزرگترین کویر ایران را بشناسید + تصاویر

ایران نعمت کویر را در دلش دارد. نعمتی که اگر از ویژگی‌های طبیعی و محیط‌زیستی‌اش بگذریم، افراد بسیاری را سراسر دنیا شیفته خودش کرده.

کد خبر: ۴۴۴۱۷

تاریخ انتشار : چهارشنبه ۱۰ شهريور ۱۴۰۰-1400 June 10

گردشبان (gardeshban.ir) :

ایران نعمت کویر را در دلش دارد. نعمتی که اگر از ویژگی‌های طبیعی و محیط‌زیستی‌اش بگذریم، افراد بسیاری را سراسر دنیا شیفته خودش کرده. تکه شوره‌زار‌های وسیعی که در دنیا مطرح هستند و ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارند. حتما می‌دانید که ایران به کویرهایش معروف است، امّا تا به حال شده از خودتان بپرسید بزرگترین کویر ایران کدام است؟

برای پاسخ به این سوال باید کمی بیشتر درباره مناطق کویری و بیابانی ایران بدانیم که دقیق‌تر به پاسخ برسیم. اول از همه لازم است تفاوت میان کویر و بیابان را درک کنیم و بعد با معروف‌ترین کویرهای ایران آشنا شویم. بنابراین در این متن قرار است بعد از اطلاعات اساسی درباره کویر و بیابان‌های ایران، وسیع‌ترین کویر ایران را معرفی کنیم.

بیشتر آدم‌ها تصور می‌کنند کویر و بیابان دو واژه مترادفند که می‌توانند به جای هم استفاده شوند و منظور از آن هم مناطق خشک و لم‌یزرع است. بعضی دیگر هم ممکن است فکر کنند فرق این دو این است که کویرها فقط خشک هستند و قابلیت زراعت دارند امّا بیابان‌ها لم‌یزرع و دورافتاده‌اند که پای حیوانات هم به آنها باز نمی‌شود! امّا همه این تعریفات و تصوّرات غلط هستند.

در واقع بیابان‌ها مناطقی هستند که از نظر بارندگی و پوشش گیاهی فقیرند، امّا احتمال باران یا رویش گیاه در آنها وجود دارد، در صورتی که کویرها مناطقی هستند که نمک در سطح یا نزدیک سطح زمین آن متمرکز شده بنابراین زمینشان تحت تأثیر نمک است و در نتیجه گیاهی در آن نمی‌روید. البته در مناطقی که املاح نمک زمین کمتر است، گیاهان شوری‌پسند و مقاوم می‌رویند و نمی‌توان گفت هیچ موجود زنده‌ای در آن وجود ندارد. با توجه به این تعریف، ممکن است بسیاری از مناطق ایران بیابانی باشد امّا لزوما همه آنها کویری نیستند! با توجه به اینکه حالا می‌دانیم کویرها چه ویژگی ‌هایی دارند، مناطق کویری ایران را بررسی می‌کنیم.

هنگامی که قصد سفر به کویر داریم، با نام‌های مختلفی از کویرهای ایران مواجه می‌شویم که ممکن است بسیاری از آنها برایمان جدید و متفاوت باشند؛ امّا لازم است بدانیم که عمدتا کویرهایی که می‌شناسیم در دو منطقه وسیع کویری قرار گرفته‌اند، به نام‌های دشت کویر و کویر لوت. گفته شده که همین دو کویر به دلیل وسعتی که دارند، حدود یک سوم از سطح خاک ایران را به خودشان اختصاص می‌دهند، به گفته الفونس گابریل: «تمام کمربند کویری بزرگ که از کوه‌های البرز تا بلوچستان را شامل می‌شود، پر از باتلاق نمک است!» بگذریم از اینکه چه پدیده‌های شگفت‌انگیز ژئومورفولوژیکی در این پهنه وسیع وجود دارد.

امّا به جز این دو منطقه وسیع کویری که در ادامه بیشتر به آن می‌پردازیم، کویرهای مهم دیگری هم در ایران وجود دارند:

کویر نمک: در شمال شرقی شهرستان طبس با وسعت 660 کیلومتر

کویر نمک سیرجان: در استان کرمان با مساحت 450 کیلومتر

کویر ابرکوه: در استان یزد با وسعت 1320 کیلومتر

كوير درانجير: در شهرستان اردکان و بافق استان یزد به مساحت 920 كیلومتر

سياه‌كوه: در شهرستان‌هاي نائين و اردكان در استان‌های اصفهان و يزد با مساحت 940 كیلومتر

كوير مروس: نمكزاری در مهریز استان یزد به مساحت 340 کیلومتر

معمولا کویرهای ایران در ضلع شرقی کشور هستند (به جز كوير ميغان در كنار شهر اراک كه هنگام بارندگي به درياچه‌ای تبدیل می‌شود)، زیرا در ضلع غربی کشور، ارتفاعات و توده‌های هوا و عوامل دیگری را داریم و عملا تشکیل کویر ممکن نبوده. همین مسئله کویری بودن هم باعث کم‌جمعیت بودن نوارهای شرقی شده است.

حالا که با تعدادی از کویرهای ایران آشنا شدیم، در ادامه به بزرگترین کویر ایران می‌پردازیم و عکس بزرگترین کویر ایران را خواهیم دید.

همانطور که گفتیم دشت کویر و کویر لوت بزرگترین پهنه‌های کویری ایران هستند که این وسعت را از روی نقشه زیر به خوبی می‌توان مشاهده کرد. امّا فکر می‌کنید بین این دو کدام بزرگترند؟

دشت كوير: این کویر به عنوان بزرگترین منطقه کویری ایران مساحتی 97945 كیلومتری دارد. دشت کویر در مركز شرقی ايران و در استان‌های سمنان، اصفهان، يزد و خراسان قرار گرفته است. طول این کویر وسیع 675 كیلومتر و عرضش (از شمال به جنوب) 100 تا 300 كیلومتر است. ميزان بارندگی سالانه در دشت کویر حدودا 100 ميلی‌متر است و اختلاف دمای شب و روز آن در طول سال بين صفر و 70 درجه سانتی‌گراد متغیر است.

کویر لوت: دومين كوير ايران به لحاظ گستردگی كوير لوت است که 95800 کیلومتر مساحت دارد. این کویر مهم بين استان‌های خراسان و كرمان و يزد قرار گرفته است و يكی از خشک‌ترین و گرم‌ترين بيابان‌های جهان محسوب می‌شود. طول كوير لوت از شمال غربی تا جنوب شرقی حداكثر 700 كيلومتر و پهنای آن بين 50 تا 150 كیلومتر است. کویر لوت به دلیل ارزشی که دارد سال 2016 به عنوان میراث طبیعی ایران به ثبت یونسکو رسید.

بنابراین با توجه به مطالبی که ارائه شد این دو کویر، وسیعترین کویرهای ایران هستند که دشت کویر به عنوان بزرگترین کویر ایران از نظر مساحت شناخته می‌شود. البته گفته شده دشت کویر به دلیل خشکی کمتر، ریگ‌زارهای کمتری هم نسبت به کویر لوت دارد. در ادامه عکس بزرگترین کویر ایران را در مناطق مختلف می‌توانید ببینید.

به صورت کلی جاذبه‌های گردشگری که در یک منطقه کویری مشاهده می‌شوند با شهر یا حتّی طبیعت‌های دیگر متفاوت است. در کویرها، خود پدیده‌های طبیعی مثل تپه‌های ماسه‌ای، نبکاها و گاهی دریاچه‌های تشکیل شده در آنها، جاذبه محسوب می‌شوند. امّا در کنار این عوارض طبیعی، گاهی جاذبه‌های انسان‌ساخت هم دیده می‌شود.

همچنین حضور گیاهان مخصوص یا جانوران هم از جاذبه‌های دیگر مناطق کویری است. امّا همه این موارد را شاید نتوان در همه کویرها پیدا کرد، بنابراین اگر جاذبه خاصی برایمان اولویت دارد، لازم است مسیر آن را بررسی کنیم و برایش برنامه‌ریزی کنیم.

سخن آخر

اگر علاقمند به بازدید از بزرگترین کویر ایران بودید، راه‌های مختلفی برای ورود به این منطقه وجود دارد. لازم است پیش از سفر برنامه‌ریزی کنید و حتما فرد باتجربه و کاربلدی را همراه خودتان داشته باشید، زیرا پیدا کردن مسیرها در کویر خودش مهارت می‌خواهد. حتّی برای پیدا کردن تپه‌های شنی و پدیده‌های طبیعی هم باید بدانید به چه سمتی حرکت کنید.

اگر در نیمه شمالی کشور ساکن باشید، دسترسی به بزرگترین کویر ایران برایتان راحت‌تر خواهد بود، مخصوصا از تهران که حتّی تورهای یک الی دو سه روزه برای دشت کویر وجود دارد. آیا تا به حال این منطقه وسیع کویری سفر کرده‌اید؟